De Omslag #11

Magazine

Is het nu echt zo slecht gesteld met de lees- en taalvaardigheid van jongeren? De uitkomsten van het PISA-onderzoek eind 2023 logen er niet om. Vanaf 2015 kelderen we op deze ranglijst die gaat over het taal- en rekenonderwijs van kinderen en jongeren. Nederland eindigde op de een na laatste plaats na Griekenland.

Tijd voor De Omslag om het taalniveau van onze studenten onder de loep te nemen. Wat blijkt: De meeste studenten komen op een te laag niveau binnen. Het voortgezet onderwijs moet ze op niveau 3F afleveren, maar slaagt daar niet in. Op de meeste opleidingen zijn taaltoetsen bij binnenkomst afgeschaft, net als het taalonderwijs in het curriculum. Bij hbo-Rechten, een ‘talige’ opleiding wordt om die reden het taalonderwijs vanaf 2025 weer vier jaar aangeboden. Het gaat immers niet alleen om technisch lezen, maar begrijpen studenten ook wat er staat. Wel handig bij ingewikkelde juridische teksten.

De rol van de leerkracht in het basisonderwijs is van cruciaal belang. We kunnen niet allemaal Meester Jaap zijn, maar voorlezen en kinderen enthousiast maken voor boeken en andere werelden helpen enorm bij hun ontwikkeling. Mirjam Snel docent/onderzoeker bij de Pabo, merkt dat veel studenten bij kinderliteratuur teruggrijpen op hun eigen kinderboeken. Ook zij lezen niet meer. Dat baart haar zorgen. Want hoe moeten zij hun leerlingen taalvaardig maken?

‘Het is concurreren in een markt van smartphones’, zegt VU-hoogleraar Roel van Steensel. Een gevecht dat we niet meer winnen. Maar om mee te kunnen in een complexe maatschappij, waarin je jezelf moet verhouden, fakenieuws van echt moet kunnen onderscheiden, begrip hebt voor andere culturen en meningen is goed kunnen lezen van cruciaal belang. In Ierland is het leesonderwijs heel bewust teruggebracht in de klas en het resultaat was al snel zichtbaar. Dus zo moeilijk is het niet: Gewoon lezen!

Lees het magazine