De studenten van Hogeschool Utrecht beginnen hun colleges veelal op het half uur en die van de Universiteit Utrecht op het hele uur. Zo raken de bussen en trams naar Utrecht Science Park niet meteen propvol. Hoe zit het verder met de collegetijden? Komen er meer colleges in de avonduren?
‘Als ik met de bus over het Utrecht Science Park rij, dan zie ik elk half uur de stroom studenten van de hogeschool op het halve uur en van de universiteit op het hele uur instappen’, vertelt buschauffeur Marcel van Qbuzz.
De studenten van Hogeschool Utrecht beginnen in de ochtend vanaf half negen terwijl de studenten van de Universiteit Utrecht in de ochtend iets rustiger aan mogen doen. Hun colleges beginnen op zijn vroegst om negen uur.
Coronatijd
Je zou zeggen dat dit een van de maatregelen is die genomen zijn om de toestroom van studenten naar het Utrecht Science Park te regelen. Maar dat is niet zo. Die afspraak is pas ontstaan in 2020 tijdens de coronatijd. In het voorjaar van 2020 was er een lockdown waarbij geen onderwijs op locatie gegeven mocht worden. Geleidelijk kon het fysieke onderwijs weer opstarten met praktijkonderwijs. Het kabinet had bepaald dat studenten alleen tussen 11.00 en 15.00 uur en na 20.00 uur ’s avonds met het openbaar vervoer mochten reizen.
Anderhalve meter?
Na de zomer van 2020 kwam er een versoepeling. De hogeschool en universiteit konden het onderwijs op locatie onder strikte voorwaarden weer opstarten. Zo bleef het meeste onderwijs online en mocht slechts een derde van de colleges op locatie doorgaan. Daarbij was het grote probleem dat niet iedereen tegelijk naar het Utrecht Science Park kon komen. Want hoe zorg je anders voor anderhalve meter afstand?
In het provinciaal overleg kwamen alle partijen die te maken hebben met het Utrecht Science Park bijeen en werden drie tijdsloten afgesproken. Het Universitair Medisch Centrum Utrecht zou starten om 8.00 uur, de Hogeschool Utrecht om 8.30 uur en de Universiteit Utrecht om 9.00 uur. Zo kwam er een spreiding in de toestroom van studenten. Na corona was de afspraak niet meer noodzakelijk. Maar in de praktijk starten de meeste colleges op de hogeschool nog op het halve uur.
Vroeger ook al sardientjes?
Toch is de discussie over de enorme toestroom van studenten naar het Utrecht Science Park al veel eerder begonnen. Met de komst van de hogeschool naar het Utrecht Science Park nam ook het aantal reizigers toe. Dat begon al eind jaren tachtig met de komst van de toenmalige Faculteit Gezondheidszorg aan de Bolognalaan, gevolgd door de faculteiten Economie en Management, Communicatie en Journalistiek, Maatschappij en Recht en nog later de Faculteit Educatie. Een kleine tien jaar geleden kwamen daar de Faculteit Natuur en Techniek en HU Diensten nog bij.
In die tijd reed er nog geen tram, maar maakten studenten die niet met de fiets kwamen, vooral gebruik van bus 11 en 12. Die zaten zo propvol, dat er gesproken werd van sardientjes in een blik. De aanvangstijden van de colleges waren toen nog gelijk. Hierdoor waren de bussen steeds op hetzelfde moment propvol. In 2018 was berekend dat er op piekdagen zo’n 40.000 reizigers met de bus naar het Utrecht Science park gingen. Bus 12 reed 23 keer per uur, wat een maximum was van het haalbare.
OV jaarkaart
In diezelfde tijd was er ook discussie over de OV jaarkaart voor studenten. Doordat zoveel studenten in de spits reisden, konden de treinen in bussen in Nederland de toestroom niet aan. Minister Jet Bussemaker overwoog afschaffing van de kaart, maar dat werd weggestemd. Het idee was toen dat de instellingen in het hoger onderwijs een boete zouden krijgen wanneer ze de collegetijden niet zouden aanpassen, zodat studenten niet meer in de spits hoefden te reizen.
Flexibel rooster
De HU besloot in 2016 als een van de eerste in het hoger onderwijs de collegetijden aan te passen. Er zou gewerkt gaan worden met een flexibel rooster, waarbij de collegetijden door zouden lopen tot 19.00 uur ’s avonds. Voor deeltijdstudenten werden colleges in het weekend niet uitgesloten.
De Universiteit Utrecht werd ook op audiëntie geroepen bij de toenmalige baas van de NS Roger van Boxtel. Het idee was om vooral voor de eerstejaars avondcolleges te organiseren, zij wonen immers nog veel bij hun ouders. In eerste instantie beloofde de UU mee te denken, maar een maandje later kwam er een persbericht dat de UU niet bereid was collegetijden aan te passen. Volgens de UU waren de tijden al goed verspreid over de dag.
DUB vroeg studenten: wanneer heb je les en wat vind je daarvan?
Met de komst van de sneltram gaat het nu beter met het vervoer. En hoewel de treinen nog steeds vol zijn in de spits, is er ook bij de NS geen campagne meer om studenten uit de spits te krijgen.
Toch is de discussie over meer spreiding van colleges binnen zowel de universiteit als de hogeschool weer opgelaaid. Niet vanwege het openbaar vervoer, maar omdat er te weinig collegezalen zijn tijdens de populaire tijden. Met name de dinsdag en donderdag tussen 10 uur ’s ochtends en 15.00 uur ’s middags zijn gewild.
Ruimte in collegezalen
De hogeschool werkt nog altijd met het flexibele schema zoals dat in 2016 is afgesproken. Dat betekent dat collegetijden worden gespreid zodat voorkomen wordt dat zalen op het ene moment propvol zitten en op het andere moment leeg staan. ‘Wij geven de opleidingen een maximaal aantal stoelen in collegezalen waar ze niet overheen mogen gaan. Dat zorgt ervoor dat we meer moeten spreiden in collegetijden’, vertelt Margot Visser, manager Onderwijslogistiek bij de Hogeschool Utrecht.
‘In de praktijk zal dat betekenen dat een deel van de studenten in de ochtend begint en dan rond 14.00 uur klaar is, terwijl een andere groep later op de middag start en dan pas rond 19.00 uur stopt. Het tijdstip van 19.00 uur is geen eindtijd, de gebouwen zijn tot 22.00 uur open. Deeltijdstudenten zullen vaak tot later les hebben.’
Wat de planning op de hogeschool lastig maakt is dat je ook moet kijken naar de inhoud van de colleges. Visser: ‘In het eerste blok zijn er meer hoorcolleges met algemene informatie. Later in het jaar gaan veel studenten op stage en dan is er meer ruimte bij de planning.’
De universiteit werkt met vier contingenten die zalen krijgen toegewezen om colleges te roosteren. De contingenten zijn ‘binnenstad’, ‘Bèta, Geo en Sociale Wetenschappen’, Diergeneeskunde’ en ‘Geneeskunde’. Zij krijgen zalen toegewezen om hun colleges te plannen.
Over de hele linie moet 70 procent van de zalen bezet zijn. ‘We werken met timeslots. Cursussen vallen in een bepaald timeslot. Met onderwijs verdeeld op bepaalde dagen in de week, bijvoorbeeld met timeslot B weet je dat het onderwijs op dinsdagochtend en donderdagmiddag plaatsvindt. Bij de keuze van de vakken is dat handig te weten om te bepalen dat cursussen niet op hetzelfde tijdstip worden geroosterd. Dit maakt het voor studenten mogelijk om bij andere opleidingen vakken te volgen, maar maakt het soms ingewikkeld om efficiënt te roosteren’, vertelt Kim Zunderdorp van de directie Onderwijs. Binnen de contingenten wordt verspreid over de hele week geroosterd. Faculteiten mogen voor een efficiënt gebruik van de ruimtes ook van 17.00 tot 19.00 uur colleges plannen. Dat is bij de ene faculteit vaker de praktijk dan bij de andere.
Nieuw systeem
Om dat systeem te verbeteren werkt de universiteit vanaf september 2023 aan een nieuw onderwijsplanningssysteem. Dat moet zorgen voor een efficiënter gebruik van de ruimtes, maar wil ook dat studenten en docenten meer tevreden zijn over de roostering. Ook in deze planning zullen de colleges in de avonduren echter niet verdwijnen.
