Op Paarse Donderdag wordt de korte film Taboe Tabee vertoond op de HU. Dichter en spoken word artiest Hasan Gök is één van de hoofdpersonen. De alumnus is queer en moslim, en dat kan volgens hem prima samen.
In Taboe Tabee van BO Diversity gaat over drie mensen queer en islamtisch zijn, of een islamitische achtergrond hebben. Een van die mensen is oud HU’er Hasan Gök (30), queer en praktiserend moslim. ‘Er hangt veel zwaarte rond dit thema’, zegt hij. ‘En dat is terecht, want queer zijn is niet makkelijk, laat staan in combinatie met geloof. Maar de film laat ook iets anders zien: queer joy, de vreugde en kracht die je haalt uit jezelf kunnen zijn en een gemeenschap vinden die je steunt.’
Die vreugde is bijvoorbeeld zichtbaar bij Ziehr, een ballroomdanser die in de film zijn passie deelt. ‘Hij vindt zijn expressie en vrijheid in de ballroom scene. Je ziet hoe hij wordt aangemoedigd door zijn community, hoe liefdevol iedereen is. Het laat zien hoe belangrijk het is om een plek te hebben waar je volledig jezelf kunt zijn,’ zegt Hasan.
Hasan studeerde zes jaar geleden af aan de opleiding International Communication and Media. Nu is hij dichter, presentator en spoken word artiest.
Zoektocht
Hasans zoektocht naar zichzelf begon al vroeg, al wist hij niet direct wat queer zijn betekende. ‘Op de basisschool voelde ik al dat ik anders was,’ herinnert hij zich. ‘Ik werd gepest omdat ik me niet volgens de norm gedroeg: hoe ik liep, praatte, en omdat ik veel met meisjes omging. Toen anderen me uitscholden voor “homo”, voelde het alsof ze iets aan me zagen wat ik zelf nog niet kon benoemen.’
Tijdens zijn middelbare school kwam Hasan voor het eerst uit de kast bij zijn beste vriendin, via een brief. ‘Ik kon de woorden niet uitspreken, dus schreef ik alles op en gaf haar die brief terwijl we samen kapsalon aten. Haar reactie was warm en begripvol. Ze zei dat het niets uitmaakte. Dat gaf me het vertrouwen om mijn gedrag meer te omarmen.’
Bij zijn ouders was de reis ingewikkelder. ‘Ze komen uit een dorp in Turkije waar queer mensen niet zichtbaar waren.’ Ook hun religie maakte het lastig. ‘Naast de angst voor het onbekende was er ook bezorgdheid over hoe ik mijn leven kon gaan leiden. Bezorgdheid uit liefde.’ Of er sprake was van schaamte, weet hij niet. ‘Maar het zou me niets verbazen. Als je iets niet kent, kun je er al snel een afkeer van ontwikkelen.’
‘Acceptatie is een proces, zowel voor jezelf als voor de mensen om je heen.’
De kracht van representatie
Hasan benadrukt hoe belangrijk zichtbaarheid is. ‘Toen ik opgroeide, had ik geen voorbeelden van mensen zoals ik. Dat maakte mijn zoektocht naar zelfacceptatie langer en moeilijker. Als je niemand ziet die op jou lijkt, voelt het alsof je alleen bent. Deze film helpt anderen hopelijk zichzelf sneller te vinden.’
Taboe Tabee is opgenomen in het Nationale Archief dankzij een project van het Beeld & Geluid Museum Den Haag. Hasan: ‘Queer moslims hebben nauwelijks een plek in de geschiedenis,’ zegt Hasan. ‘Dus heel fijn dat dit kan.’
Queer en geloof
Wat Hasan betreft gaan zijn religie en queer identiteit prima samen. ‘Mijn geloof geeft me juist veel rust en ruimte. Het werd streng gebracht door mijn familie en koranles, waardoor het erg zwart-wit leek. Maar er is meer ademruimte dan ik dacht, want er is geen poortwachter die bepaalt wat het inhoudt om een goede moslim te zijn. Liefde en dankbaarheid zijn voor mij belangrijker dan de strenge regels die ik in mijn opvoeding meekreeg.’
Hij ziet vaak dat religie wordt gestigmatiseerd als streng en star. ‘Mensen vergeten dat iedereen in het dagelijks leven compromissen sluit, ook in het geloof. Voor mij geldt hetzelfde: ik heb een manier gevonden die bij mij past. Dat geeft me rust en vertrouwen.’
Panel
Hoe hij verder naar zijn religie kijkt, met betrekking tot zijn queer-zijn? Sommige vragen lenen zich niet voor een interview, vindt Hasan. Ze hebben meer tijd en nuances nodig. Als je meer wilt weten over het verhaal van Hasen en verdiepende vragen wil stellen over zijn geloofsvisie, kan dat in het panelgesprek na afloop van de filmvertoning. Ook HU-docent Emre Çiçek zit in dat panel.
Representatie en respect
Hasan hoopt dat de documentaire herkenning biedt aan jongeren die zelf worstelen met hun queer-zijn en religie, omdat representatie zo belangrijk is. ‘De regisseurs waren twee witte personen, maar ze werkten begripvol en met respect. Dat is essentieel.’ Zo was er op de draaidagen een community manager aanwezig, iemand uit de moslimgemeenschap die er rekening mee hield dat de opnames zorgvuldig verliepen. Bijvoorbeeld tijdens gevoelige scènes. Ook mocht Hasan zelf meeschrijven aan de film, ‘zo werd het echt met ons gemaakt en niet over ons.’
Taboe Tabee is een soort poëtische film, in arthouse-stijl, beschrijft Hasan. Hij is op filmfestivals en scholen te zien. Hasan gaat af en toe mee om achteraf mee te doen aan een panel of Q&A. Ook op de HU, komende donderdag. ‘Extra leuk om eens terug te zijn op mijn oude school.’
Donderdag 12 december om 19.00 wordt de film vertoond in HL7 (ruimte 2.058). Vooraf aanmelden is niet nodig. De documentaire duurt een kwartier, maar de impact zal hoogstwaarschijnlijk langer blijven hangen.
Paarse Donderdag
De HU viert Paarse Vrijdag op donderdag, want dan zijn er meer mensen aanwezig. De GSA staat van 12.00 tot 15.00 uur in de centrale hal van HL7 met een ‘Pimp je paars-station’ (paarse nagellak, haarspray, schmink of een paarse bandana). Vanaf 16.00 is daar ook een borrel en vanaf 18.00 uur zijn er pizza’s. De film begint om 19.00 uur.
