Minister Bussemaker zit in het nauw. Alleen als regeringspartijen VVD en PvdA de Provinciale Statenverkiezingen van 2015 winnen, krijgt ze haar leenstelsel door de Eerste Kamer.
Afgelopen vrijdag stuurde minister Bussemaker een wet naar de Tweede Kamer die een einde moet maken aan de basisbeurs voor masterstudenten per september 2014. Een jaar later wil ze met een tweede wet ook de basisbeurs voor bachelorstudenten schrappen. Alles bij elkaar zou het leenstelsel ongeveer een miljard euro moeten opleveren.
Maar de regering heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer en Bussemakers onderhandelingen met D66 en GroenLinks zijn vastgelopen. Ze zagen niets van hun gesprekken terug in het wetsvoorstel, zeiden ze verbolgen.
Deze oppositiepartijen zijn niet principieel tegen een leenstelsel, maar eisen allerlei extra investeringen in het onderwijs en daar heeft Bussemaker geen geld voor. Dat geld komt er ook niet, nu het kabinet volgend jaar zes miljard extra moet bezuinigen.
Dus zal de basisbeurs voor masterstudenten in september 2014 nog niet zijn afgeschaft, hoe graag Bussemaker dat ook wil. Misschien lukt het een jaar later, maar dan moeten de regeringspartijen wel een meerderheid in de Eerste Kamer bemachtigen. In 2015 zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten, die op hun beurt de leden van de Eerste Kamer kiezen. Begin juni 2015 zal de volgende senaat worden geïnstalleerd.
In juni 2015 hebben de senatoren een maand de tijd om de wetten er doorheen te jassen die de basisbeurs voor bachelor- en masterstudenten afschaffen. Normaal gesproken lenen senatoren zich niet voor zulk haastwerk, maar de tijden zijn veranderd. De Eerste Kamer bedrijft meer politiek dan vroeger.
Dat bleek in 2012, toen staatssecretaris Zijlstra de langstudeerboete nog voor het nieuwe collegejaar wilde invoeren. De senaat nam de wet onder flinke druk vlak voor de zomer aan, om hem in januari weer te schrappen toen de nieuwe regering er een streep door haalde.
In principe zijn de volgende parlementsverkiezingen in 2016. Mocht het kabinet voortijdig vallen, zoals de vorige zes kabinetten overkwam, dan is het al helemaal onduidelijk wat er met het leenstelsel gaat gebeuren.
