Eind vorig jaar won de minor Business Innovation with Blockchain een award van de Blockchain Netherlands Foundation (BCNL). Initiator Bernhard van der Biessen vertelt over blockchain, cryptomunten en ander onderwijs: ‘Dit doorbreekt de hiërarchie tussen docent en student.’
Sinds 2018 bestaat de prijswinnende minor Business Innovation with Blockchain al. Hij richt zich op een breed scala aan studenten, zoals ICT, Rechten, Creative Business, Technische Bedrijfskunde en Finance. Maar ook anderen met belangstelling voor nieuwe technieken zijn welkom, vertelt de man achter de minor, Bernhard van der Biessen. Hij noemt zichzelf op LinkedIn de blockchain lead van de HU. Binnen de hogeschool is blockchain al verweven in de curricula van het Instituut Finance en Accounting. Ook bestaat er een post-bachelorcursus Business Innovation with Blockchain.
Blockchain is een van de revolutionairste technologieën die de wereld gaat veranderen, meldt de inleiding van de minor. Dat geldt voor uiteenlopende sectoren als de energievoorziening, financiële dienstverlening, logistiek, landbouw en gezondheidszorg. ‘Eerder werd vooral gesproken over concepten. Maar blockchain wordt steeds vaker praktisch toegepast’, zegt Van der Biessen.
Digitale blokken
Zo maakt ABN AMRO als eerste bank in Europa sinds kort gebruik van blockchain voor een obligatielening (geldlening voor de lange termijn) aan een klant. En er stonden op blockchain gebaseerde organisatietools (de zogeheten Decentralized Autonomous Organization (DAO) op de agenda bij het World Economic Forum in Davos.
Wat is blockchain?
De term ‘blockchain’ roept nog vaak vraagtekens op. Daarom een poging tot een korte en snelle uitleg: blockchain is een database die de informatie niet centraal heeft opgeslagen maar op meerdere computers die zich op verschillende plaatsen bevinden en met elkaar zijn verbonden.
In het netwerk worden losse transacties opgeslagen op digitale blokken. Op die manier ontstaat een oneindige ketting van blokken (blockchain). Tussentijds kan de informatie van voorgaande blokken niet veranderd worden.
Elke computer van het netwerk beschikt over dezelfde informatie. ‘Blockchain is een systeem waarbij de functie van de bank is overgenomen door een netwerk van computers die gezamenlijk een digitaal kasboek bijhouden’, legt een filmpje van De Nederlandsche Bank uit. Blockchain kan dus instanties als banken en notarissen vervangen, de zogenaamde ‘trusted third parties’.
Terug naar Bernhard van der Biessen. Ze noemen jou een ‘early adopter’ en zelf afficheer je je als ‘blockchain-evangelist’. Hoe ben je in aanraking gekomen met blockchain?
‘Ik hoorde over blockchain op het nieuws en ging wat googelen. Dat was ergens in 2016. Niet lang daarna heeft Jaap Goedegebuur (docent Technische Bedrijfskunde; red.) het binnen de HU geïntroduceerd. Hij organiseerde een congres en experimenten met blockchain in field labs. Ik kocht mijn eerste bitcoin. En zo rommelde het verder.’
De eerste en bekendste manier waarop blockchain wordt gebruikt, was bitcoin. Kun je een voorbeeld geven hoe cryptogeld gebruikt kan worden in de samenleving?
‘Als ik een huis koop ben ik afhankelijk van een notaris die het in het kadaster inschrijft en die mijn hypotheek goedkeurt. Dat kost zo’n 1200 euro. Die twee zaken zou ik ook in bitcoin-blockchain kunnen wegschrijven voor nog geen honderd piek. Die database is vertrouwder, stabieler en robuuster dan het kadaster en hypotheekregister. Die 100 piek betaal ik in bitcoin aan de miners. De miner is degenen die de nieuwe blokken toevoegen aan de database.’
En een toepassing in de wereldwijde handel?
‘Als ik een container stuur naar Oeganda zonder dat ik de tegenpartij ken, loop ik het risico dat ik niet betaald krijg. Om dat te voorkomen krijg je momenteel te maken met banken die hoge fee’s rekenen om betalingsgaranties af te geven. Blockchaintechnologie maakt het mogelijk om hiervoor “smart contracts” in te zetten.’
‘Over vijf jaar zijn er smartglasses die toetsopgaves op hbo-niveau met behulp van ChatGPT foutloos kunnen beantwoorden’
‘Dit zijn protocollen die op blockchain zijn vastgelegd en die automatisch zaken laten uitvoeren als er aan bepaalde afspraken zijn voldaan. Dat er bijvoorbeeld geld overgemaakt wordt als de douane-inklaring binnen is. Blockchain stelt jou in staat die trusted third party (in dit geval de bank) buitenspel te zetten. Direct gevolg is dat je kosten bespaart.’
Zie je ook toepassingen in het onderwijs?
‘Ik ben ervan overtuigd dat er over vijf jaar smart glasses, brillen met camera’s, bestaan die alle toetsopgaves op hbo-niveau kunnen scannen en met behulp van bijvoorbeeld ChatGPT foutloos kunnen beantwoorden. Dat betekent dat het onderwijs anders ingericht moet worden. Dat kan bijvoorbeeld door een Decentralized Autonomous Organization in te richten. Dat is een groep mensen die je zelfbeschikkingsrecht geeft. Die “peers” kunnen dan elkaar op allerlei vlakken beoordelen. Maar je zal altijd docenten of professionals nodig blijven houden om de kwaliteit te borgen.’
Er klinken ook kritische geluiden dat voor het ‘minen’ van cryptomunten veel elektriciteit nodig is voor de rekenkracht van de computers.
‘Dat geldt vooral voor de crypto’s als bitcoin. Het cryptoplatform en miningnetwerk Ethereum is overgestapt op een andere techniek. Dat betekent dat de energie die ze verbruiken letterlijk 99,9 procent gedaald is. Dat is dus tot een heel acceptabel niveau teruggebracht.’
‘Ik zou het heel cool vinden als door blockchaintechnologie de macht lager in de organisaties komt te liggen’
Blockchain en bitcoins zouden de wereld revolutionair veranderen. Ondertussen staan de cryptomunten in een kwaad daglicht. Zo zou er een miljard euro zijn verdwenen bij het faillissement van cryptobeurs FTX. ‘Cryptocrisis bereikt Nederland’, kopte de Volkskrant op de dag van het interview.
‘Dat kan ik uitleggen. FTX is een cryptobeurs in Amerika die failliet is gegaan. FTX heeft voor diverse partijen bitcoins in bewaring gekregen. Dat is net alsof je je bankrekeningnummer en pincode aan iemand geeft. Dan hoef je niet verbaasd te zijn dat iemand er met je geld vandoor gaat. Iemand is met die bitcoins gaan gokken en het bedrijf is als een kaartenhuis in elkaar gezakt en dreigt anderen in de ondergang mee te slepen.’
Wat is de toekomst van blockchain volgens jou?
‘Als ik dat zou weten… Ik durf met heel veel stelligheid te beweren dat blockchain letterlijk veel mogelijkheden biedt. Je kunt vertrouwen doen toenemen, bijvoorbeeld bij het zakendoen. En je kunt hiërarchie doorbreken, bijvoorbeeld tussen docenten en studenten.’
‘Ik zou het heel cool vinden als door de toepassingen van de blockchaintechnologie decentralisatie ontstaat en de macht lager in de organisaties komt te liggen. Dat mensen meer zelfbeschikkingsrecht krijgen. In onze huidige maatschappij hebben we heel veel checks and balances ingebouwd om vertrouwen te krijgen. Die zijn vaak gebaseerd op hiërarchie. Die blockchain creëert digitaal vertrouwen.’
