De zorginnovatiecentra van het St. Antonius Ziekenhuis en de Hogeschool Utrecht bestaan vijf jaar. Reden genoeg voor een feestje. Terwijl Wilma Scholte op Reimer woensdag haar lof uitsprak over het project, konden de aanwezigen kennismaken met een speciale 30 Seconds en longgeneeskundekwartet.
Woensdagmiddag 18 september. Het feest bevindt zich in het auditorium van het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Het vergt enig navigatievermogen om de desbetreffende zaal te vinden; zelfs de receptioniste moest de kaart erbij pakken om de weg te wijzen. Aan het einde van een lange hal openbaart zich uiteindelijk een lege zaal. De aanwezigen, zo’n twintig tot dertig man, staan vrolijk bij te kletsen onder het genot van een drankje en borrelnootjes. Sommigen lijken net van de verpleegkundeafdeling te zijn geplukt, te zien aan hun witte doktersjassen.
Door de zaal staan tafels verspreid met innovaties die de zorginnovatiecentra (ZIC’s) teweeg hebben gebracht. Er ligt een longgeneeskundekwartet uitgestald. ‘Verzamel de zuurstoftoediening, niv, luchtwegverwijder en longaanval actieplan en win’, staat op een blaadje. Elders ligt een 30 Secondsspel waarbij spelers covid, hr, recovery, omnicel en incontinentiemateriaal moeten omschrijven. Niet bepaald geschikt voor de leek.
Het succes van zorginnovatiecentra
Iets over tijd stapt alumni verpleegkundige Henny naar voren en roept om aandacht. Het is iets té gezellig, blijkt uit het feit dat niemand hem hoort. Na een derde poging en een harde fluit lukt het. ‘Goedemiddag allemaal, bedankt dat jullie er zijn!’ Hij gaat kort door het programma, waarna Marion en Sjani, afdelingshoofden van Longgeneeskunde en MDL, uitleggen waar de zorginnovatiecentra voor staan.
‘Als ziekenhuis hebben we een missie: innovatie toepassen in de praktijk.’ Er klinkt een piep in de zaal. Een verpleegkundige rent hard weg. De afdelingshoofden gaan door: ‘We willen onszelf continu verbeteren, en hoe kan dat beter dan door studenten en verpleegkundigen samen te laten werken. Daarvoor hebben we vijf jaar geleden de ZIC’s opgericht.’
In de zorginnovatiecentra van het St. Antonius Ziekenhuis werken medewerkers van de afdelingen longgeneeskunde, cardio-thoracale chirurgie en maag-, darm-, leverziekten en HU-studenten Verpleegkunde (driehonderd gedurende de afgelopen vijf jaar) samen om zorgverlening, opleiden, leren, innoveren en onderzoeken te combineren. Doel is de kwaliteit van zorg te verbeteren, het werkplezier te vergroten en het vak toekomstbestendig te houden.
Een groot scherm springt aan. De eerste poging mislukt, maar al snel komt er geluid uit de speakers. Op de achtergrond klinkt nog altijd het piepje van de vertrokken verpleegkundige.
‘Wat heeft ZIC jou gebracht?’, ‘Wat is jouw bijdrage?’ en ‘Wat vind jij leuk aan je werk?’ vormen enkele vragen die oud-studenten gesteld krijgen in het filmpje. De ene innovatie na het andere wordt op de kijker afgevuurd: escaperooms, themamaanden, teamtrainingen en podcasts vormen een paar. Maar bovenal: samenwerking en leren van elkaar.
Onderzoekende houding
Vervolgens komt Monique Valentijn aan het woord, voorzitter van de Raad van Bestuur van het St. Antonius Ziekenhuis. ‘Goed om jullie te zien. Ik heb ook ooit Verpleegkunde gestudeerd, maar helaas nooit afgemaakt.’ ‘Het kan nog!’, roept iemand uit de zaal. Monique gaat door: ‘Mensen zeiden vroeger altijd dat ik innovatief was. Dat vond ik raar. Bij innovatief dacht ik aan iemand als Einstein. Maar nu weet ik dat het gaat over dingen beter maken met kleine stapjes.’
Valentijn vervolgt: ‘Kinderen beschikken over een onderzoekende houding, maar naargelang ze ouder worden wordt hen dat afgeleerd. Hier wordt die houding juist gestimuleerd. Alles steeds een beetje beter maken, fouten maken. Het vormt een van onze kernwaarden!’
Wilma Scholte op Reimer, voorzitter van de Raad van Bestuur van de Hogeschool Utrecht neemt de microfoon over. ‘De vlaggen hangen hier terecht, het is feest!’ Gejuich klinkt uit de zaal. ‘Inmiddels hebben we samen driehonderd mensen opgeleid en zijn we uitgebreid naar drie innovatiecentra. Het feit dat het gros van die studenten zijn blijven kleven in het ziekenhuis, zegt genoeg.’
Het was hier niet altijd feest, volgens de voorzitter. Tijdens corona kwam het project zo goed als stil te liggen, omdat de prioriteiten ergens anders lagen. ‘Corona was een moeilijke tijd, maar we hebben veel geleerd. Het vraagt namelijk een pioniersgeest, en die is aanwezig in de ZIC’s. Hoe moeilijk de situatie ook is, we gaan door!’ Er klinkt gejuich.
Fouten maken
Voor in de zaal nemen een student, een praktijkopleider en een docent plaats. Dagvoorzitter Henry vuurt wat vragen op hen af. ‘Wat maakt de ZIC anders dan de andere afdelingen?’ De student denkt even na. ‘Het is heel fijn om docenten erbij te hebben terwijl je aan het werk bent. Er is ruimte om fouten te maken. Ook werk je veel samen met mbo-studenten, die weer andere inzichten met zich meebrengen.’
De docent vult aan. ‘Eerst leek het meer op een hoorcollege, waarbij wij vertelden en de studenten luisterden. Toen maakten ze duidelijk dat ze meer interactie wilden, bijvoorbeeld in de vorm van spelletjes.’ Maar niet alles gaat zonder slag of stoot. ‘Het ideaal van de ZIC is mooi, maar in de praktijk blijkt het soms nog zwaar. Daarom moet je elkaar blijven motiveren.’
Dat het af en toe lastig is, weet Nienke. Zij is de enige praktijkbegeleider die hier vandaag aanwezig is, vertelt ze na afloop van de paneldiscussie aan de 30 Secondstafel. ‘Ik ben het nu net een maand, dus het is raar om hier als enige te staan. Maar ik snap het wel. Ik hoor van verschillende collega’s dat de werkdruk hoog is. Naast het begeleiden van studenten moet je natuurlijk ook je rol als verpleegkundige voortzetten. Als zich een dringende situatie voordoet, heeft de patiënt altijd voorrang.’
De laatste tijd gaat het beter, vertelt Nienke. ‘Tegenwoordig zeggen we vaker tegen de studenten: “Kijk maar gewoon even mee.” De afwisseling tussen het begeleiden en verplegen geeft ook weer energie.’
Wie ook werkt in het zorginnovatiecentrum van het St Antonius Ziekenhuis Nieuwegein, op de afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten is Sandrien van Geel-Weda. Lees hier over haar promotie-onderzoek naar patiënten met chronisch kanker.
