Onderzoek

Lucas duikt in de duistere wereld van de scammers

Illustratie: Roos Vervelde
Illustratie: Roos Vervelde

Nu het hoger onderwijs weer open gaat, willen weer meer studenten op kamers. Maar, lieve mensen, pas op voor scammers! Die online criminelen proberen je te misleiden met niet-bestaande kamers. Gemakkelijk om hun trucjes door te prikken? Valt tegen! Redacteur Lucas dook in hun duistere wereld.

In Facebookgroepen als Zoekt kamer in Utrecht Community of Utrecht Appartement, Kamer(s), Huis verschijnen dagelijks berichten van kamerverhuurders. Die gaan meestal om bestaande kamers, maar lang niet allemaal.

Onderstaand bericht verschijnt op 20 december:

Een dag later waarschuwt een studente iedereen in de groep. ‘Het is een scam!’ De advertentie wordt vervolgens meteen verwijderd door de ‘verhuurder’.  

Ik stuur een bericht naar de studente. Ze blijkt al meteen tijdens een mailuitwisseling met de scammer door te hebben gehad dat het ging om bedrog. ‘Toen hij begon over het overmaken van een borg vooraf aan de bezichtiging wist ik dat het nep was.’

Hoewel de oorspronkelijke advertentie dus niet meer in de Facebookgroep staat, stuur ik toch een bericht naar de scammer. ‘Hey, wat kost de kamer?’ Hij stuurt het adres, de huurprijs (600 euro per maand) en de borg (600 euro per maand). Verder in het gesprek geeft hij zijn mailadres: een lastige naam met flink wat cijfers.

Dezelfde foto’s in andere kamergroepen

Via een zoekfunctie van Google is het mogelijk om foto’s te uploaden en te kijken of ze ook op andere websites staan. De foto’s heb ik nog en het is direct raak:

In de Facebookgroep voor Internationale TU Delft-studenten blijkt een soortgelijke advertentie te staan:

Het zijn dezelfde foto’s, maar met een andere tekst en een andere verhuurder. Een aantal internationale studenten hebben al hoopvol gereageerd:

Ik check het Facebook-profiel van deze verhuurder. Hij blijkt in oktober eerder al een advertentie in de TU Delft-groep te hebben geplaatst, met andere foto’s en een ander adres. Die plaats ik ook in de Google-zoekmachine.

De foto’s duiken op in verschillende Facebookadvertenties voor kamers in Maastricht, Utrecht, München en Amsterdam.

Met een ander Facebookprofiel reageer ik op de verhuurder in de TU Delft-Facebookgroep. Hij verzoekt me meteen een mailtje te sturen,  naar hetzelfde mailadres als voor de kamer in Utrecht. Ik besluit te mailen zonder duidelijk te maken voor welke kamer (in Utrecht of in Delft). Als reactie krijg ik een mailtje waarin blijkt dat de ‘verhuurder’ denkt ik een kamer in Italië zoek…

Na een mailtje terug waarin ik vraag of er misschien iets fout ging, reageert de scammer niet meer.

Een student die contact had met een andere scammer uit de kamergroep in Utrecht stuurt me screenshots van haar conversaties.

De scammer vraagt haar om een borg opdat hij ‘zeker kan zijn van haar bereidheid en financiële mogelijkheden’. Daar knapt de studente op af.

Huurcontract

Ondertussen doe ik nog een poging om contact te krijgen met een nieuwe scammer, ene Daniel. Ik kijk tot hoever ik kan gaan en zeg dat ik de borg wil overmaken. Hij stuurt een huurcontract met regels over afval en parkeren. Ik realiseer me hoe lekker het voor studenten moet voelen om je naam en geboortedatum op zo’n ‘officieel’ document te zien staan.

Wie zijn deze ‘verhuurders’?

Om de scammers te ontmaskeren hoef je geen Einstein te zijn. Ze hebben allemaal een afgeschermd profiel, maar ook een ‘echt’ profiel met Facebook-vrienden. Veel van hun vrienden hebben wel een openbaar profiel. In dit geval wonen ze allemaal in Nigeria. Na langer googelen vind ik ten slotte ook de Instagram-accounts van vijf van ‘mijn scammers’. Nigeriaanse mannen in stoere poses, zonder shirt, met sigaretten en op sommige foto’s opgestoken middelvingers.

‘Je zou bijna gaan lachen als het niet zo treurig was’

Terug naar de internationale studenten in de TU Delft-Facebookgroep. Ik spreek zo’n tien studenten die op een scammer hebben gereageerd. Gretig delen ze ervaringen en screenshots met mij. Je zou bijna gaan lachen als het niet zo treurig was: ellenlange mails waarin scammers hun slachtoffer proberen te overtuigen van hun eerlijkheid en behoefte aan een nette huurder. Gelukkig heeft geen van de studenten geld overgemaakt. De één stopte het contact toen er niet werd ingegaan op haar specifieke vragen, de ander vertrouwde het mailadres niet.

De moraal van dit verhaal? Wees op je hoede! En hierbij mijn tips na mijn avonturen als Sherlock Holmes:

Hoe herken je de scammer?

  1. De kamer is te mooi om waar te zijn (een studio van 70m2 voor 600 euro per maand bestaat niet).
  2. De verhuurder wil meteen overgaan op Whatsapp of mailcontact.
  3. Hij (of zij) vraagt al snel om een voorschot.
  4. Hij spreekt gebrekkig Engels, ofwel Google Translate – taal.
  5. Hij heeft een profiel waaruit blijkt dat hij geen connectie heeft met Nederland.

De meeste studenten zijn niet op hun achterhoofd gevallen. Maar ja, wie niet waagt wie niet wint. Het is niet bekend hoe lucratief deze scam-business is. De woningnood zal de schurken geen windeieren leggen. De meeste mensen deugen, maar laat je niet in de luren leggen.