Het politieke gehannes met de langstudeerboete leidde tot een 'beschamende vertoning', zei staatssecretaris Halbe Zijlstra vandaag bij de opening van het academisch jaar. Hij kijkt liever naar de langere termijn. Verkiezingsretoriek helpt het onderwijs niet verder, zei hij ten overstaan van studenten, bestuurders en wetenschappers van de Universiteit Utrecht. Er zijn 'geen korte klappen, maar structurele oplossingen nodig'.
In zijn toespraak zette hij zijn eigen idee over die oplossingen uiteen. Wat hem betreft komt er een omslag in het hoger onderwijs en worden de onderwijsinstellingen steeds meer afgerekend op hun prestaties in plaats van hun beloftes. 'Zo werkt het in andere branches ook', zei hij. 'Als je in een verbouwing zit, geef je een voorschot aan de aannemer, maar het grootste deel van de rekening wordt betaald wanneer de verbouwing volgens afspraak is uitgevoerd.'
Daarom is hij blij dat de universiteiten en hogescholen zo voortvarend aan de slag zijn gegaan met de voorstellen voor prestatieafspraken. Alle instellingen hebben hem laten weten welke doelen ze zichzelf stellen en welke strategische keuzes ze maken. Uiteindelijk gaat daar zeven procent van hun financiering van afhangen.
Dit zal ertoe leiden dat sommige opleidingen moeten sluiten, meent hij. Universiteiten moeten immers allemaal hun eigen zwaartepunten kiezen en misschien moeten studenten dan wat verder reizen voor de opleiding van hun keuze. Maar dat zal ervoor zorgen dat het hoger onderwijs in zijn geheel verbetert, denkt hij.
In het jaar 2025 zullen Hotel California en Bohemian Rapsody elkaar nog steeds afwisselen als nummer één in de top 2000, maar hopelijk zullen de universiteiten van Harvard en Utrecht dan eveneens strijden om de hoogste plaats in de wereldranglijsten, hoopt staatssecretaris Halbe Zijlstra. 'Al is hier de wens misschien de vader van de gedachte.'
