Ilvy Njiokiktjien is een van de weinige vrouwelijke fotojournalisten in Nederland. Ze fotografeert gevoelige nieuwsonderwerpen als de dood van Nelson Mandela en de MH17-vliegtuigramp. In 2013 werd ze zelfs uitgeroepen tot Fotograaf des Vaderlands. ‘Alleen maar door je strakke leren broek’, grapte een collega tegen haar. De fotografe vertelt tijdens het LeF-bonusprogramma meer over haar vak.
‘Vrouw-zijn heeft zeker voordelen in mijn vakgebied’, vertelt de 32-jarige fotografe aan het begin van het interview tegen de collegezaal. 'Als ik een man was bijvoorbeeld, had ik nooit mogen fotograferen in extreem rechtse kommandokorps-kamp in Zuid-Afrika'. Er zitten ongeveer veertig studenten geïnteresseerd naar haar te luisteren.
Njiokiktjien is geboren en getogen in Utrecht. Ze heeft in 2006 haar opleiding journalistiek aan de Hogeschool Utrecht afgerond. ‘De opleiding heeft mij veel kennis geven, al heb ik nooit les in fotografie gehad.’
Ze heeft haar eigen manier van fotografen pas na de opleiding ontwikkeld. ‘Als fotojournalist moet je anders denken dan een gewone fotograaf. Je moet beeld combineren met een nieuwsonderwerp en er een twist aan geven.’
Eerste beelden van Charlie Hebdo
De fotografe verwijst naar de aanslag op Charlie Hebdo. ‘De eerste beelden kwamen van mobieltjes. Als fotograaf kun je daar niet tegen op. Diegene die aanwezig is met een simpel mobieltje is altijd sneller en dat telt.’ Toch denkt ze niet dat het vak gaat verdwijnen. ‘Je moet jezelf gewoon profileren. Een andere insteek bedenken met het nieuws.’
Reportage MH17
Dit deed Njiokiktjien bij de MH17 vliegtuigramp. ‘Ik kreeg de opdracht om nabestaanden in beeld te brengen, maar dat wou ik niet. Het gaat mij ethisch te ver.’ Ze kwam met het idee om de verlaten huizen en kamers van de slachtoffers te fotografen. ‘NRC en New York Times vonden het een geweldig plan. Ik voelde mij nog steeds wel een journalistieke rat, maar door de nabestaanden honderd keer om goedkeuring te vragen, bleef ik mijn plan doorzetten.’
Op een van de foto’s van de MH17-reportage is de kamer van een 12-jarig slachtoffertje te zien. ‘Toen ik de kamer aan het fotografen was, liepen het nichtje en neefje van het meisje voorbij. Het neefje zei tegen mij dat ik niks mocht aanraken, want de onderzoekers hadden nog DNA nodig. Voor het geval zijn nichtje nog in leven was en teruggevonden kon worden. Toen ik dit hoorde, kreeg ik echt een brok in mijn keel.’
Lijkwagen Nelson Mandela
Een ander gevoelig moment die ze in beeld bracht, was na de dood van voormalig president van Zuid-Afrika, Nelson Mandela. ‘Ik kom al jaren in Zuid-Afrika en zorgde altijd dat ik in het land was als Mandela in het ziekenhuis lag. Het betekende veel voor mij om na zijn dood het land in beeld te brengen.’
Njiokiktjien miste alleen net haar kans. Een uur nadat ze geland was op Schiphol na een trip naar Zuid-Afrika kwam de oud-president te overlijden. ‘Ik pakte gelijk het vliegtuig terug, maar het was te laat. De belangrijkste foto’s waren al gemaakt.’
Toch hield de fotografe voet bij stuk en bedacht ze het plan om de lijkwagen te fotografen. ‘Het duurde dagen voordat ik een goede foto schoot. De laatste dag is het mij eindelijk gelukt.’ En voor die laatste foto werd zij beloond. In 2013 won Njiokiktjienals eerste vrouw de Zilveren Camera Award voor haar foto van de lijkwagen met daarachter schreeuwende Zuid-Afrikanen. ‘En dat terwijl niet een krant de foto wou kopen’, voegt ze eraan toe.
