Column van Remko van Broekhoven, docent journalistiek. Ook verschenen in het papieren magazine, september 2016.
‘Jij bent toch meester papa?’ Dat vraagt mijn zesjarige dochter Ava geregeld, gefascineerd als zij is door de enige beroepsgroep die zij dagelijks aantreft in haar eigen klaslokaal. Het mag duidelijk zijn dat ik dan ‘Ja’ antwoord, trots als ik ben op het vak dat ik alweer 21 jaar uitoefen. Maar ik moet zeggen dat het steeds lastiger wordt om ‘meester’ te zijn.
Niet eens zozeer omdat de leerlingen alsmaar jonger worden naarmate deze leraar ouder wordt. Maar vooral omdat bureaucraten en didactici steeds hinderlijker aan ons schooltje zitten te sleutelen. Kennisoverdracht maakt plaats voor research en coaching. Lessen moeten gegeven worden in steeds grotere groepen, waarvoor we dan weer de lokalen missen. En wanneer ik een opdracht van een student moet nakijken, gebeurt dat met een formulier waarop – ik overdrijf niet – dertig verschillende punten dienen te worden afgevinkt. Hetgeen wordt afgesloten met een berekening van gemiddelden die evenveel tijd kost als het goede gesprek dat ik er met de student in kwestie over had kunnen hebben.
Ik vraag me weleens af wat de meesters die mijn meesters waren hiervan zouden zeggen. Socrates bijvoorbeeld, die geen afvinklijstjes adviseerde, maar wel pleitte voor eindeloos vragen en nog eens vragen, om zo verder te komen dan slechts een ‘ik weet dat ik niets weet’. Of Plato, die vond dat je geen recht van spreken hebt totdat je elementaire kennis en inzicht bezit. Aristoteles dan – de auteur van tijdloos werk over ethiek, politiek en retoriek – die zich in zijn graf zou omdraaien als hij nu moest meemaken dat boeken verboden vruchten lijken te zijn op scholen waar knippen en plakken de hoogste deugden dreigen te worden. Of Ruud Hoff, mijn inmiddels gepensioneerde oud-collega die als geen ander twee uur achter elkaar ‘klassikaal’ én ‘frontaal’ college gaf dat hele generaties studenten mateloos boeide.
Ik ben er niet van overtuigd dat wat al deze meesters deden nu ouderwets zou zijn. Integendeel, ik denk dat ook de studenten van de toekomst heel veel blijven hebben aan bevlogen en deskundige kennisoverdracht – in kleine groepen met veel ruimte voor de inbreng van studenten, en zonder die eindeloze ongeïnspireerde afvinklijstjes.
- Kijk ook: Remko van Broekhoven, de vloggende filosoof, over de staat van ons onderwijs.
