Reint Jan Renes is lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein en blogt op deze plek maandelijks over zijn vakgebied. Ditmaal over de menstruatie van de kip, voetbal en meningen.
Voeding lijkt soms verdacht veel op voetbal. Naast 17 miljoen bondscoaches die precies weten wat er nodig is om het Nederlands elftal weer aan de praat te krijgen, zit Nederland ook vol met voedselgoeroes die zonder kennis van zaken met overtuiging verkondigen wat goed voor ons is. Hoezo nemen we wel adviezen aan van iemand met ‘een passie voor gezonde voeding’ (Rens Kroes) of van mensen die stellen dat een ei ‘de menstruatie van een kip’ is (Green Happiness) en twijfelen we aan de adviezen van een onafhankelijk kenniscentrum over voedsel (Het Voedingscentrum)?
Dankzij het boek ‘Ode aan de E-nummers’ van microbioloog Rosanne Hertzberger is de discussie over E-nummers weer helemaal opgelaaid. Op basis van persoonlijke ervaringen en anekdotische ‘feiten’ stellen talloze foodies dat E-nummers beter vermeden kunnen worden. Kinderen zouden er druk van worden en van sommige E-nummers krijg je hoofdpijn. Dat er geen enkel wetenschappelijk bewijs is voor deze claims lijkt niemand te deren. Talloze studies laten zien dat mensen de neiging hebben te denken dat ze veel weten van de dingen waar ze op detailniveau weinig kennis over hebben. Sloman en Fernbach noemen dat de ‘illusion of explanatory depth’.
Ergens veel van ‘weten’ zonder belast te zijn met feitelijke kennis leidt tot verontrustend sterke meningen. In een studie uit 2014 werd na de annexatie van de Krim door Rusland aan een grote groep Amerikanen gevraagd hoe de Verenigde Staten moesten reageren èn of ze wisten waar Oekraïne lag. Hoe minder de respondenten wisten waar Oekraïne lag (gemiddeld zaten ze er 2900 km naast, ongeveer de afstand van Kiev tot Madrid), des te meer ze wilden dat de VS krachtig zouden ingrijpen.
Gebrek aan kennis weerhoudt mensen niet van een mening.
Geen probleem als je een sterke mening hebt over triviale zaken als voetbal of de nieuwste Iphone. Vertel gerust wat je ervan vindt, ook al begrijp je amper hoe het feitelijk werkt. Echter, zodra het over serieuze zaken gaat, zoals bijvoorbeeld onze gezondheid, het klimaat of wereldvrede zouden we wat mij betreft vaker mogen luisteren naar mensen die er voor hebben doorgeleerd.
