Afgelopen zomer emigreerde medewerker Stefan van der Fange naar Zweden. Inmiddels werkt hij drie maanden vanuit het Hoge Noorden voor de HU als functioneel beheerder. Hoe kan hij dit combineren?
Waarom ben je geëmigreerd?
‘Eén van de redenen is onze wens om zelf meer grond te bezitten. Mijn vrouw wil een eigen voedselbos, maar in Nederland is de grond veel duurder. In Amersfoort, waar ik eerst woonde, ligt dat op 500 euro per m2. In mijn huidige woonplaats varieert dat tussen de 25 en 100 euro per m2. En Zweden heeft prachtige natuur. Niet zo ruig als Noorwegen met fjorden en zo, maar wel gevarieerd met mooie bossen en meertjes.
Voordat mijn vrouw en ik elkaar kenden, waren we allebei al dol op het land. Ik was er drie keer op vakantie geweest. Sinds we getrouwd zijn, nu vijftien jaar, zijn we er gek genoeg niet heen geweest. Het was er nooit van gekomen. Pas in de zomer van 2022 gingen we weer. Twee bevriende gezinnen emigreerden toevallig ook naar Zweden die zomer.’
‘Onze kinderen zitten nog net niet op de middelbare school. We dachten: als we de stap willen wagen om te emigreren, moet het nu. Binnen een jaar hebben we alles geregeld: van de inschrijving van de kinderen op een school en het regelen van internationale geboortecertificaten tot het opzeggen van abonnementen. Er was een hele checklist en we hebben een emigratiecoach ingeschakeld. Dat gaf veel rust.
Ook spelen klimaatverandering en zeespiegelstijging een rol. Voordat heel Nederland het hogerop wil zoeken, letterlijk en figuurlijk, zitten wij al goed hier.’
Waar woon je?
‘We verblijven nu tijdelijk in een prima huis dat we huren van andere Nederlanders. In een dorpje met ongeveer honderd huizen genaamd Västra Torup, vrij zuidelijk in Zweden. Ondertussen zoeken we een koophuis. Voor twee ton vind je een huis met meer dan 2000 m2 grond. We moeten alleen letten op het plafond. In Zweden waren er een tijd geen regels voor de hoogte van een verdieping. Ik ben 1.92m en veel plafonds zijn te laag voor mij. Heb je net een mooi huis gevonden, is het weer niet hoog genoeg…’
Wat voor werk doe je bij HU?
‘Ik werk fulltime bij Juridische Zaken en heb daar twee rollen. Als proces- en functioneel beheerder voor het Studiegidsproces en als product owner voor HUKAS. Dat programma kennen veel studenten om een verzoek te sturen naar de examencommissie. Bijvoorbeeld voor een extra toetskans of als ze het niet eens zijn met een toetsresultaat. Het is mijn taak om de doorontwikkeling van HUKAS vorm te geven. Wensen opnemen en prioriteiten bepalen, zodat developers het programma kunnen verbeteren.’
Hoe bevalt het?
‘Het werk is te doen op afstand, maar het is natuurlijk fijner collega’s om je heen te hebben. Ik bel nu één keer per week met een collega. Dan kletsen we even bij. Bij het bedrijf waarmee we voor HUKAS samenwerken, heb ik dagelijks contact met twee ingehuurde mensen uit België. Grappig dat we dan vanuit andere landen voor de HU werken.’
Hoelang blijf je voor de HU werken?
‘De HU wil niet dat werknemers in het buitenland wonen. Dat heeft te maken met sociale zekerheidswetten en het geld dat iemand afstaat. Er gelden andere regels als je niet in Nederland woont. Hoe dat precies zit, weet ik niet. Bij wijze van uitzondering (op de 50/50 aanwezigheidregel) mocht ik na mijn emigratie nog wat maanden voor de HU doorwerken, maar daarvoor moest ik officieel ook nog in Nederland wonen. En ik moest voor de definitIeve emigratie mijn contract beëindigen, per 31 december 2023.’
Hoe vind je dat?
‘Ik werk al twintig jaar op de HU en heb op veel afdelingen gewerkt. Bij IM&ICT, Onderwijslogistiek en bij Juridische Zaken. Hier werk ik nu twee jaar. Corona heeft aangetoond dat werken op afstand mogelijk is, dat geldt ook voor mijn werk. Maar als je als werkgever die optie wilt aanbieden, moeten er wel contactmomenten en evenementen worden georganiseerd. Zo hou je een binding met collega’s en de organisatie.
Op zich had ik dit langer willen doen, maar ik vind het ook prima dat het niet eindeloos is. Het is fijner collega’s om je heen te hebben. Daarom ga ik hier een baan zoeken. Eind november kom ik een paar dagen naar Nederland voor mijn afscheid.’
Wat voor werk wil je gaan doen?
‘Iets vergelijkbaars met wat ik deed bij de HU, dus als “functioneel beheerder”. Dan kom je hier uit op benamingen zoals “Verksamhetsutvecklare” of “Operativ processledare”, die leiden wel naar functies die mijn aanspreken. Het lijkt me leuk om in Zuid-Zweden ook bij een hogeschool te werken, of bij de gemeente of provincie. Tips zijn welkom!’
Hoe gaat het met je kinderen?
‘Het gaat wel goed. Ik heb een zoon van 11 en een dochter van 9. Drie maanden geleden begonnen ze op een Zweedse basisschool, zonder Zweeds te kunnen. De gemeente heeft iemand op hun school aangenomen om hen de taal te leren, dat is heel fijn. Ze begrijpen nu zo’n 70 procent van het Zweeds, dus leren snel. Vriendjes maken lukt ze ook, mijn zoon heeft een vriendje in ons dorp. Die kunnen nu samen de buurt onveilig maken.’
‘Voor m’n dochter moeten we afspraakjes inplannen met iemand in het dorp 7 kilometer verderop. Mijn kinderen vinden het wel vervelend dat ze weten dat we hier niet blijven wonen. Deze huurwoning is een tussenstap naar een koopwoning, en die kan gerust 100 km verderop liggen. Hopelijk wennen ze dan nog sneller, als ze tegen die tijd zich kunnen redden in het Zweeds.’
En hoe is jouw Zweeds?
‘Zweeds is geen moeilijke taal, het lijkt een beetje op Nederlands. Mijn vrouw en ik zijn in de zomer van 2022 begonnen met leren via de app Babbel en Preply. Sommige taalregels zijn wennen in het begin. De Zweden zetten ‘de’ of ‘het’ als toevoeging aan het zelfstandig naamwoord. Wat voor ons dus als meervoud klinkt, is het hier niet.’
Wat zijn opvallende verschillen tussen Zweden en Nederland?
‘Ze hebben hier de briljante overtuiging dat fietsers en voetgangers dezelfde stoep kunnen gebruiken. Mensen fietsen hier niet veel. Heel soms zie je een fietspad langs een autoweg waar je 100 kilometer per uur mag. Dat is niet zo relaxed en vaak is het fietspad ook niet goed schoongehouden. Je ziet hier wel veel elektrische stepjes, alle oudere kinderen hebben er een, wat de situatie niet bepaald veiliger maakt met ontbrekende fietspaden.
Zweden heeft nog een inhaalslag te maken in digitalisering. Voor lidmaatschappen, een klantenkaart of bankrekening moet je hier een papieren formulier invullen. Dat moet je dan ergens ophalen en daar ook inleveren. Gelukkig zijn de mensen hier heel vriendelijk. Na bijna elk gesprek heb ik een goed gevoel.
Het is hier niet zo duur als mensen denken. Boodschappen zijn vergelijkbaar in prijs, maar alcohol is wel flink duurder. Een standaard biertje in het café kost zes euro. Maar ik ging in Nederland ook niet vaak naar het café, dus dat is niet zo erg.
Tussen de middag kun je hier goedkoop uit eten, dat doen we regelmatig. Dat is een grappig verhaal. De Zweedse overheid heeft bepaald dat werkgevers hun werknemers een warme lunch moeten aanbieden. Daardoor kun je bij alle restaurants een lunchmenu krijgen voor zo’n twaalf euro. Dan krijg je zo’n beetje hetzelfde als wanneer je ’s avonds uit eten gaat, maar in de avond kost het dertig euro.’
Ook gaan werken vanuit het buitenland voor de HU? Kan dat?
HR: ‘Er bestaat geen formeel HU-beleid voor medewerkers om te mogen werken vanuit het buitenland, tijdelijk of structureel. In principe worden werkzaamheden – in ieder geval gedeeltelijk – vanuit één van de HU-locaties verricht. Als het bij uitzondering toch noodzakelijk is dat een HU-medewerker – tijdelijk – vanuit het buitenland werkzaam wil zijn, dan beoordelen we vooraf en per casus of dit mogelijk is. Verschillende wetten zijn van invloed op onder meer fiscaal, arbeidsrechtelijk, sociaal verzekerings-, migratie- en veiligheidsgebied. De impact verschilt per land en kunnen het werken en leven erg ingewikkeld maken. Als maatschappelijke instelling wil Hogeschool Utrecht geen risico’s lopen, ook niet voor haar medewerkers en we zullen altijd een externe partij raadplegen bij een dergelijke casus.’
