Bij Saxion Hogescholen gaat in september de tweede opleiding media, informatie & communicatie (mic) van Nederland van start, goedgekeurd én bekostigd. Dat wekt verbazing, want zijn de arbeidsmarktvooruitzichten voor journalisten alniet slecht genoeg?
Directeur Jan Wolters van de Saxion Academie is opgetogen. Hij kreeg mediojanuari te horen dat het ministerie de pas geaccrediteerde mic-opleiding bekostigt.
In de wervingsfolder van de opleiding staat te lezen dat studenten in hun derdejaar het afstudeerprofiel creativedirecting kunnen kiezen. Met de opleiding kun je terecht bij een krant, nieuws- en actualiteitenprogramma’s, de PR of de voorlichting.
Toch is het volgens Wolters een misverstand te denken dat er in Enschede straks journalisten worden opgeleid. ‘Er zitten journalistieke elementen in de opleiding, maar onze afgestudeerden worden gidsen in een medialandschap dat door de opkomst van internet, weblogs, sociale netwerken en Twitter aan enormeveranderingen onderhevig is. Ze kennen al deze media, zijn in staat omstructuur aan te brengen en nieuwe concepten te ontwikkelen, zonder daarbij de financiële haalbaarheid uit het oog te verliezen. Ze hebben bovendien verstandvan techniek en vormgeving en zijn dus breder opgeleid dan afgestudeerden van de scholen voor journalistiek.’
De Saxion-opleiding is opgezet in overleg met de Hogeschool van Amsterdam, die in 2005 de eerste mic-opleiding van Nederland kreeg goedgekeurd. Die was daar een samensmelting van onder meer de opleidingen communicatie, boekhandel &uitgeverij en informatiedienstverlening & -management.
De vier hbo-scholen voor journalistiek, die sinds jaar en dag een studentenstop hanteren omdat de de toeloop van studenten anders te groot zou zijn, protesteerden overigens zonder effect, in 2005 toen de HvA zich met een nieuwe opleiding aanprees als ‘de eerste journalistieke hbo-opleiding in Amsterdam’.
Er volgden enige cosmetische aanpassingen, die er toe leidden dat de Amsterdamse mic-opleiding sindsdien een vijfde uitstroomprofiel ‘nieuws en media’ aanbiedt. Dit driejarige post-propedeutische programma leidt volgens de site op tot ‘verslaggever of (eind-)redacteur bij een (regionale) krant, een(opinie)tijdschrift, de radio, televisie of een website’.
De Amsterdamse mic-opleiding laat inmiddels ruim 1100 eerstejaars toe, waarvan er in het tweede jaar tweehonderd aan ‘nieuws en media’ mogen beginnen. Dat zijn vijftig meer tweedejaars dan Fontys, want die laat van de 290 eerstejaars maar 150 doorgaan.
Dat een mic-opleidng breeder zou zijn, vindt Tilburg directeur Schmetz onzin. ‘Wij leiden onze studenten allang crossmediaalop. Daarom vinden ze ook vaak werk bij websites, onder meer als producer.’
De erkenning en bekostiging van de nieuwe Saxion-opleiding roept wat hem betreft de vraag op of de studentenstop van de vier journalistiekopleidingennog wel zinvol is. ‘We handhaven de numerus fixus omdat de arbeidsmarkt zo krap is. Maar als alle mensen die bij ons worden afgewezen via de mic-opleidingen alsnog aan het werk willen, vraag ik me af of we die stop niet beter kunnen afschaffen.’
Geen goed idee, meent directeur Désirée Majoor van de faculteit communicatie en journalistiek van de Hogeschool Utrecht. Ze vindt het weinig boeiend dat er inAmsterdam en Enschede ook bachelorjournalisten worden opgeleid. ‘Het is logischdat studenten hun heil elders zoeken als ze bij ons worden afgewezen. De vierechte journalistiekopleidingen in het hbo kunnen beter uitgaan van hun eigen kracht. Die studentenstop zorgt wat mij betreft voor een beter aanbod van afgestudeerden. Vooral om die reden moet je die handhaven. Niet vanwege de arbeidsmarkt, want daar is moeilijk op te sturen. Het beroep van journalist is nooit wettelijk beschermd geweest en werkgevers kiezen toch wie ze het beste vinden. Wij moeten ervoor zorgen dat het diploma journalistiek een vaste waarde is. Voor het overige is het duidelijk dat er in de huidige arbeidsmarkt echt nog wel plaats is voor allerlei soorten communicatie- en mediaprofessionals. Met name de creatieve industrie schreeuwt daarom en het is de maatschappelijke opdracht van het hbo om daarvoor op te leiden.’
Algemeen secretaris Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging van Journalisten zit meer op de lijn van Fontys. ‘De arbeidsmarktvooruitzichten voor journalisten zijn ongunstig. Een beperkt deel van de afgestudeerden van de vier journalistiekopleidingen vindt passend werk, vandaar dat deze al jaren een numerus fixus hanteren. Als de mic-opleidingen actief jagen op studenten die bij de scholen voor journalistiek zijn afgewezen of uitgeloot, is dat geen goede zaak. Zeker niet als ze er zoveel toelaten.’
