Dit jaar verwelkomt Hogeschool Utrecht minder nieuwe studenten. Vooral de media-opleidingen trekken minder aanmeldingen, terwijl de AD-opleidingen juist populairder worden.
Daling in inschrijvingen
Volgens gegevens van het interne D&A Portal van de HU begonnen 12.592 nieuwe studenten aan een studie in 2023, dit jaar zijn dat er 11.407. Begin november publiceren de hogescholen hun definitieve cijfers via de Vereniging Hogescholen. Tot die tijd doet het college van bestuur geen verdere uitspraken over de cijfers.
Minder studenten bij Media- en Social Work-opleidingen
Duidelijk is wel dat er een daling is bij het Instituut voor Media. Dat groeide sinds het loslaten van de numerus fixus in 2018 bij Journalistiek stevig. Maar dit jaar tellen de opleidingen Journalistiek en Communication and Multimedia Design 17,5 procent minder nieuwe studenten. Ook bij het Instituut voor Social Work is er een afname: van 723 eerstejaars in 2022 naar 529 dit jaar, een daling van ruim 25 procent.
‘Zorgelijk’, vindt Hans de Clercq, directeur van het Instituut voor de Media, vooral de daling bij Communication and Multimedia Design. ‘Ontwerpers zijn hard nodig’. Voor de opleiding Journalistiek maakt hij zich minder zorgen. ‘De studentenaantallen normaliseren juist na de enorme stijging vanaf 2018. Het marktaandeel van Journalistiek blijft groot. Het lijkt nu een enorme daling, maar het is gezond. Het gaat er niet om veel studenten te hebben, maar ze goed op te leiden.’
Open dagen blijven belangrijk voor het aantrekken van nieuwe studenten, maar het worden ook nu geen verkooppraatjes. ‘Goede voorlichting geven, betekent realistisch zijn. Je zoekt de juiste studenten voor de juiste opleiding.’
Populariteit van korte opleidingen
Niet alle opleidingen zien een daling. Associate Degrees (AD), tweejarige praktijkgerichte opleidingen, zijn juist in trek. Het aantal eerstejaars dat hiervoor kiest, is tussen 2021 en 2024 met 85 procent gestegen. In die tijd zijn er veel nieuwe AD-opleidingen gestart. Vooral de opleiding tot eventmanager trekt veel nieuwe studenten.
De stijging is ‘in lijn met de verwachting’, zegt Gertrude Priester, instituutsdirecteur van de AD-opleidingen. Ze merkt op dat er een duidelijke doelgroep is bij wie de opleidingen goed aansluiten. ‘Ze willen minder theorie. En ze kiezen dan voor een tweejarige opleiding en lopen met een hbo-diploma de deur uit. Het is een mooi alternatief.’
Al die nieuwe studenten: is er wel werk te vinden als ze afstuderen? ‘Wij leiden op wie nodig zijn’, reageert Priester. ‘Een AD-opleiding moet aantonen dat er vraag uit de arbeidsmarkt naar het beroep is.’
‘Je moet flexibel zijn’
Ontslagen in het hbo zijn onvermijdelijk door de krimp van studentenaantallen, blijkt uit een analyse van ScienceGuide. ‘Je moet flexibel zijn’, vindt De Clercq. ‘Een contract niet verlengen of naar vast omzetten, is erg vervelend voor mensen. Je neemt niet zo snel iemand meer in vaste dienst.’
Bij de AD-opleidingen is juist de uitdaging om genoeg mensen voor de klas te krijgen. Priester: ‘Vooral bij de technische AD’s is het lastig om mensen te vinden. Bij andere sectoren lukt het wel.’
Landelijke trend
Ook andere hogescholen in Nederland zien een afname in het aantal studenten. De jaarlijkse Referentieraming van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) geeft als verwachting dat het aantal hbo-studenten in Nederland in 2030 met 13 procent zal dalen ten opzichte van 2023. Na een decennium van groei onder binnenlandse studenten lijkt de trendbreuk er nu echt te zijn. Demografische ontwikkelingen, zoals een daling in geboortecijfers, spelen hierbij een rol. Daarnaast kiezen minder leerlingen ervoor om na de mavo door te stromen naar de havo en vervolgens naar het hbo.
De opdracht voor HU is ‘leven lang leren’, volgens Priester. ‘De mbo’er die op een later tijdstip wil studeren of bijscholen, als HU moet je zeggen: “je mag bij ons terugkomen”. Dat is waar de maatschappij behoefte aan heeft.’
