Hogescholen en universiteiten moeten de inflatie voor een deel uit eigen zak betalen. Verder staan er geen nieuwe bezuinigingen op hoger onderwijs en onderzoek in de Rijksbegroting 2026.
Door de inflatie wordt alles duurder en in principe groeien de overheidsuitgaven dan mee. Maar komend jaar niet. Het demissionaire kabinet van VVD en BBB wil in het algemeen bezuinigen en minder geld besteden aan de zogeheten ”prijsbijstelling”.
Dat heeft demissionair minister Eelco Heinen (VVD) op Prinsjesdag aan de Tweede Kamer verteld bij het aanbieden van de Miljoenennota. Vandaag gaat het parlement over de nieuwe Rijksbegroting in debat. Het verlagen van deze prijsbijstelling gebeurt vaker. In 2025 is de helft ingehouden om de begroting sluitend te krijgen. Voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ging het alles bij elkaar om 171,6 miljoen euro (de helft van 343,2 miljoen euro).
Hogescholen en universiteiten
De Vereniging Hogescholen baalt van de aangekondigde bezuiniging via de prijsbijstelling. ‘Met het oog op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen, zou juist nu geïnvesteerd moeten worden in het hbo’, zegt voorzitter Maurice Limmen.
Ook universiteitenvereniging UNL hekelt de koers van het kabinet. Naar verwachting zal de extra bezuiniging 25 miljoen euro bedragen voor de universiteiten, staat in een reactie, bovenop de andere bezuinigingen die oplopen tot zo’n 300 miljoen euro per jaar. ‘Het is onbegrijpelijk dat dit kabinet blijft bezuinigen op kennis en innovatie terwijl die juist onmisbaar zijn om ons land veilig, weerbaar en gezond te houden’, zegt voorzitter Caspar van den Berg.
Want de aangekondigde bezuinigingen van ruim een miljard euro op onderwijs en onderzoek staan nog altijd op de begroting; daarin is niets veranderd. De enige uitzondering is de ‘’onderwijskansenregeling’’ in het voortgezet onderwijs. Zoals beloofd (en uitgelekt) blijft die behouden.
Internationals
Op het aantal internationale studenten wil het kabinet 168 miljoen euro besparen. Maar nu al komen er minder studenten naar Nederland dan geraamd. De bezuiniging is al zo goed als gehaald. In 2026 hoeven de hogescholen nog maar 1,9 miljoen te beknibbelen en de universiteiten 4,1 miljoen euro. Dat is samen zes miljoen euro.
Overigens dalen de uitgaven aan onderwijs uiteindelijk met zo’n drie miljard euro, dus dat komt maar deels door de bezuinigingen van grofweg een miljard. De rest komt door de verwachte daling van de leerlingen- en studentenaantallen.
Reacties studentenorganisaties:
Landelijke studentenvakbond (LSVb): ‘We wachten niet meer op Den Haag’
‘Ondanks de feestelijkheden in Den Haag hangt er voor onderwijs nog steeds een donkere wolk in de lucht. De miljoenennota van 2026 biedt weinig verbetering. Met de stemming van de voorjaarsnota in het achterhoofd, nemen de zorgen van studenten verder toe. Terwijl onze koning in de troonrede spreekt over een pas op de plaatsnemen, geeft dit geen hoop aan studenten in constante zorgen. Op 29 oktober zijn de Tweede Kamer verkiezingen, dus gaat de vakbond de komende periode voor de kiezer inzichtelijk maken wat elke partij zegt over studenten. We gaan niet alleen in beeld brengen wat partijen willen, maar zullen ook weer samen de straat op moeten. We wachten niet meer op Den Haag.’
Interstedelijk studenten overleg (ISO): ‘De basisbeurs moet dringend omhoog’
‘Studenten hebben het financieel zwaar, maar opnieuw heeft het demissionaire kabinet hier geen aandacht voor. Het Nibud heeft berekend dat uitwonende studenten op kamers er 1% op vooruit gaan in de koopkracht. Maar vorig jaar ging de koopkracht voor studenten er 6,6% op achteruit. Dat betekent dat de situatie voor studenten nog steeds niet is rechtgezet. Nederlandse studenten zijn kampioen in het hebben van bijbanen. Maar veel keuze hebben ze niet, zonder een bijbaan kom je als student gewoonweg niet rond. Volgens de conceptbegrotingen van het Nibud komen studenten maandelijks honderden euro’s tekort. Dat laat zien dat de basisbeurs niet toereikend is en dringend omhoog moet. Een student hoort zich bezig te houden met studeren, niet met of er nog wel eten gekocht kan worden aan het einde van de maand.’
