Ook hogescholen draaiden vorig jaar verlies. Een jaar eerder deden universiteiten dat al. Met dalende studentenaantallen in het vooruitzicht maakt het hbo zich zorgen: ‘Onze financiële positie wordt steeds verder uitgehold.’
Het is een kleine min, voor de 35 hogescholen samen: ze maakten in 2024 bij elkaar gemiddeld genomen zo’n twee miljoen euro verlies. De één maakte winst, de ander verlies. Voor de HU was dat verlies 14 miljoen, blijkt uit cijfers die DUO onlangs online zette. ‘Je kunt dit zien als een eerste teken dat de budgetten krapper worden’, zegt Maurice Limmen van de Vereniging Hogescholen.
Bezuinigingen zijn dus noodzakelijk. ‘Structureel meer uitgeven dan er binnenkomt is financieel onhoudbaar’, aldus financieel directeur aan de HU, Derk Haaksma. ‘Daarom zijn er eerder in het Planning & Control Kader 2026 bezuinigingen aangekondigd.’
De verlies-ervaring delen hogescholen nu met de universiteiten. Die boekten in 2023 al een negatief resultaat van honderd miljoen. Dat tekort zou in 2024 kunnen stijgen naar 250 miljoen euro, dacht accountantskantoor EY toen, maar uit de nieuwe cijfers blijkt dat het iets meevalt. De universiteiten draaiden vorig jaar uiteindelijk 133 miljoen verlies.
Er zijn buffers
Valt nu iedereen morgen om? Neen. Hoger onderwijsinstellingen die meer uitgeven dan ze binnenkrijgen hebben nog altijd flinke buffers. In het hbo en wo samen gaat het om ruim zes miljard euro. Alle financiële kengetallen (die aangeven of een instelling bijvoorbeeld genoeg geld heeft om z’n rekeningen te betalen) staan nog op groen. Zo ook aan de HU, vertelt Haaksma: ‘Ondanks ons negatieve financiële resultaat in 2024, blijven ook bij de HU alle financiële kengetallen nog op groen staan.’
Maar het ministerie van Onderwijs voorspelt al een tijdje dat de studentenaantallen zullen teruglopen, vooral in het hbo en dan met name in de regio. Universiteiten, op hun beurt, kregen vorig jaar al veel minder internationals binnen dan verwacht. Sneller nog dan het kabinet Schoof erop wilde bezuinigen.
Afgelopen maandag waarschuwden de koepels van hogescholen en universiteiten dan ook voor nog meer bezuinigingen op onderwijs. Bovenop de honderden miljoenen die vorig jaar werden opgelegd, dreigt het demissionaire rompkabinet nu tientallen miljoenen aan inflatiecompensatie achter te houden. Stijgende prijzen voor personeel of energie moeten de instellingen volgend jaar maar zelf opvangen.
Eerdere verliezen
Het is niet voor het eerst in de recente geschiedenis dat hogescholen verlies draaien. In 2016 en 2017 deden ze dat ook. Toen spraken instellingen met het ministerie af dat ze vast hun buffers zouden ‘opeten’ door extra te investeren in de onderwijskwaliteit.
Met dalende studentenaantallen en extra kortingen op de inflatiecompensatie is de situatie nu heel anders, zegt Maurice Limmen van de VH in een schriftelijke reactie. ‘Op termijn wordt de financiële positie van instellingen hierdoor in stilte steeds verder uitgehold.’
Limmen vraagt Den Haag om ‘structurele investeringen’, die ervoor zorgen ‘dat hogescholen hun cruciale rol in de driehoek van onderwijs, arbeidsmarkt en regio kunnen blijven vervullen.’ Vandaag en morgen debatteert de Tweede Kamer over de Rijksfinanciën.
