Wanneer voel je je ergens thuis, als Nederlands niet je eerste taal is? HU HOME probeert het leven wat gemakkelijker en minder eenzaam te maken voor deze groep studenten aan Hogeschool Utrecht.
‘Ik moest een enorme strijd leveren om de taal te leren. En de zoektocht naar een mentor was moeilijk.’ Memo Kara Khalil (32) kwam ooit naar de HU als student bij de opleiding Leraar Engels, als Syrische vluchteling. Hij zette in 2019 HU HOME op, als studenteninitiatief.
Khalil: ‘Mijn start was te moeilijk, dus ik dacht: dit moet ik makkelijker gaan maken voor de rest van de hoog opgeleide vluchtelingstudenten.’
Inmiddels zijn er nog steeds elke dag docenten die hem vragen of er een student bij hem terecht kan. ‘Ons doel is bereikt als studenten niet stoppen met hun opleiding, maar doorgaan en hem voltooien.’
Het project draait nog steeds met studenten. ‘HU HOME is een peer project, we draaien niet zonder onze studentassistenten,’ vertelt Sarah Hennekes van Student Support Centre. Zij is de huidige projectleider.
Het HU HOME team bestaat tegenwoordig uit negen leden en voor het grootste deel uit studentassistenten, een projectleider, vier community builders en vier mentoren. De community builders en mentoren zijn allemaal student aan Hogeschool Utrecht of Universiteit Utrecht. Het is voor hen een betaalde baan naast hun studie.
Anderstaligen
In de eerste jaren richtte het initiatief zich op studenten met een vluchtverleden. ‘Maar gaandeweg merkten we dat meer studenten tegen vergelijkbare uitdagingen aanliepen’, vertelt Hennekes. Daarom richten ze zich sinds dit schooljaar ook op internationale studenten.
HU HOME is er nu dus voor ‘anderstalige studenten’. Hennekes: ‘Het gaat om internationale studenten die een Engelstalige opleiding volgen, studenten met een migratieachtergrond, met een vlucht verleden, uit het Caribisch gebied, maar ook uit andere Europese landen die gewoon een uitwisseling doen.’
Anderstaligen aan de HU
Er studeren ongeveer zeshonderd studenten met een migratie- of vluchtverleden aan de HU. Dit jaar zijn er 129 studenten gestart met een studentenvisum. Daarnaast zijn er 195 studenten afkomstig uit EU-landen en 90 studenten uit het Caribisch gebied.
De worstelingen als je geen Nederlands spreekt
Maar wat zijn die uitdagingen waar deze groep mee kampt? En waardoor voelen zij zich niet thuis? Uiteraard begint dat met een taalbarrière, wat het lastiger maakt om de lesstof te volgen. Maar ook culturele verschillen kunnen voor uitdagingen zorgen. Dat gaat niet alleen om het moeite hebben met fietsen, de regen, vieze stampotten en de smaak van Nederlandse tomaten.
Hennekes: ‘In sommige culturen is het niet gepast om je docent tegen te spreken. In Nederland verwachten we van je dat je assertief en kritisch bent. Wees dat maar eens, als je dat niet weet of het niet gewend bent.’
En al dat wennen heeft invloed heeft op het studiesucces van studenten, blijkt uit de cijfers. Hennekes: ‘Anderstalige studenten lopen vaker studievertraging op of vallen zelfs uit zonder diploma op zak. Terwijl ze even getalenteerd zijn als hun Nederlandse studiegenoten. Ook hebben ze moeite om aansluiting te vinden en kampen vaker met eenzaamheid.’
Het mentorprogramma
Kortom: de groep waar HUHOME een oplossing voor wil vinden heeft twee problemen: moeite de weg te vinden aan de HU én eenzaamheid. Daarom zijn er ook twee onderdelen: het mentorprogramma en de community.
Voor alle praktische problemen is daar het mentorprogramma. Hier worden anderstalige studenten (zogenaamde ‘mentees’) gekoppeld aan een peer-mentor. Vervolgens komen ze eens in de twee weken samen in groepen van maximaal vijftien studenten. Tijdens die bijeenkomsten vinden ze steun bij elkaar.
‘Het mag dan gezellig zijn, maar we werken ook aan vaardigheden die studenten stap voor stap zelfredzamer maken. Zowel aan de HU als in de maatschappij’, verklaart Hennekes. ‘Denk aan het inzicht krijgen in cultuurverschillen, het plannen van je taken en het oefenen met de taal. De groep bepaalt mede waar de behoefte ligt.’
De community
Tegen het gevoel van eenzaamheid is daar de community. Die organiseert maandelijkse activiteiten, meestal in de eerste week van de maand. ‘Vorige maand hadden we een potluck-maaltijd,’ vertelt Hennekes. ‘Iedereen nam iets mee dat past bij zijn cultuur of familie. We speelden kennismakingsspellen en hebben vooral lekker gegeten en gepraat met elkaar,’
Het deelnemen aan deze activiteiten helpt de studenten om een groter netwerk binnen de HU op te bouwen. Ook studenten die niet meedoen aan het mentorprogramma zijn daar welkom. HU HOME richt zich vooral op de anderstalige studenten, maar studenten met een Nederlandse achtergrond mogen ook aansluiten tijdens de activiteiten.
Podium, D&I en Taalsupport
Om het wiel niet in alles opnieuw uit te vinden, zoekt HU HOME regelmatig samenwerking met andere initiatieven aan de HU. Met HU Podium en het Netwerk Diversiteit & Inclusie bijvoorbeeld. Een van de evenementen die daaruit ontstonden is de Iftar. Hennekes: ‘Die dag is belangrijk voor onze studenten met een islamitische achtergrond. We vinden het belangrijk om feestdagen en tradities van andere culturen samen te vieren.’
Voor taalondersteuning werken ze samen met Taalsupport. Daar kunnen alle HU-studenten terecht voor extra-curriculaire ondersteuning van Nederlands voor studie en beroep.
Voor Hind was het prettig
Een van de ervaringsdeskundigen die werkt bij HU HOME is Hind (22). Zij vluchtte op haar veertiende voor de oorlog in Syrië. Toen ze begon aan de opleiding ICT vond ze het knap lastig haar weg te vinden aan de HU. ‘Ik moest tegelijkertijd de taal ook nog leren.
Hind ging op zoek naar hulp, stuitte op HU HOME en meldde zich aan. ‘Ik zocht alleen begeleiding, ik was niet op zoek naar hulp bij het Nederlands. Ik wilde iemand die me leerde over Canvas en hoe ik me moest inschrijven voor cursussen.’
Toen HU HOME haar wegwijs had gemaakt, stopte ze met het mentorprogramma en sloot zich alleen nog aan bij de activiteiten. Daar is voor Hind het gevoel van thuis groot. ‘Dan hoor ik de verhalen van andere studenten en dat doet me goed.’
Om nog meer betrokken te raken, solliciteerde ze bij HU HOME voor de functie van mentor, om andere studenten te kunnen helpen. ‘Ik wilde heel graag internationale studenten en vluchtelingen met elkaar in contact brengen.’ Dat had haar immers zo’n goed gedaan.
Hind werd aangenomen en kreeg vier mentees uit verschillende landen onder haar hoede. Nu werkt ze als community builder en werkt aan de begeleiding en training van nieuwe mentoren. Ook houdt ze de social media bij, organiseert nieuwe activiteiten en onderhoudt ze contact met andere instanties. Voor Hind is HU HOME meer dan geslaagd. ‘Ik heb me er altijd thuis gevoeld.’
Werk je met een anderstalige student? Wijs ze dan door naar HU HOME. Er is nog ruimte in hun mentorprogramma. Meer informatie over HU HOME kun je vinden op één HU en HU Wegwijs.
