Onderwijzerstekort verder weg dan ooit

Basisscholen moeten duizenden jonge leerkrachten ontslaan, voorspelt de vereniging van basisscholen. Pabo’s leiden op dit moment juffen en meesters op die voorlopig niet zomaar aan de slag kunnen.
 
Het komt door een ‘opeenstapeling van bezuinigingen’, schrijft de Volkskrant vanochtend. Daardoor worden de klassen weer groter en zijn er minder leraren nodig. Pas afgestudeerde onderwijzers worden het eerst de laan uit gestuurd. Het aantal werkloosheidsuitkeringen in het basisonderwijs zou afgelopen jaar flink gestegen zijn, tot 4737.
 
Maar volgens minister Van Bijsterveldt van Onderwijs hebben veel scholen nog te veel docenten in dienst. Ook zouden vraag en aanbod op de markt in evenwicht zijn en stijgt vanaf 2015 de vraag naar leraren, zegt ze tegen het dagblad.
 
Didier Fouarge van het Maastrichtse Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt bevestigt de prognose van de minister. ‘Uit onze laatst gepubliceerde arbeidsmarktperspectieven blijkt dat de vooruitzichten voor pabostudenten goed zijn. Maar wij kijken naar de middellange termijn, en tot 2016 moeten veel oudere leerkrachten in het basisonderwijs vervangen worden.’
 
Of de bezuinigingen in het primair onderwijs roet in het eten gooien kan hij niet zeggen. ‘Onze prognose is deze zomer opgesteld dus nieuwe bezuinigingen zijn daarin niet verdisconteerd. De problemen van vandaag kunnen wij niet onmiddellijk zien. Wij baseren ons in onze arbeidsmarktmonitor op de werkgelegenheidsvoorspellingen van het Centraal Plan Bureau en het aantal afgestudeerden. De volgende komt in december 2013 uit.’
 
De huidige afstudeerders aan de pabo lijken daar voorlopig niet mee geholpen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat het aantal vacatures in het onderwijs sterk is gedaald. Waren er in het derde kwartaal van 2007 nog 7100 openstaande vacatures, twee jaar later waren het er nog 4300 en in het derde kwartaal van 2011 slechts 2900. Het leeuwendeel van de vacatures betreft docenten in het voortgezet onderwijs, waar al langer tekorten zijn.
 
Roland Bruggeman, vijfdejaars pabostudent aan de Christelijke Hogeschool Ede, kijkt er niet van op. ‘Ik ken geen enkele afgestudeerde van mijn lichting die een vaste aanstelling hebben. Degenen die werk hebben zijn invalkracht of in het beste geval parttimer.’ Een groter aantal heeft geen werk en heeft zijn oude bijbaantje als vakkenvuller weer opgepakt of is verder gaan studeren of op reis gegaan, in afwachting van betere tijden. ‘Maar ik vrees dat ze tegen die tijd verloren zijn voor het onderwijs. Juist de goede studenten, die actief zijn geweest tijdens hun studie, oriënteren zich op andere sectoren en komen wel ergens anders aan de bak.’
 
Dominique Hoozemans, voorzitter van het Landelijk Overleg Lerarenopleidingen Basis Onderwijs, begrijpt de zorgen van de basisscholen. ‘In krimpregio’s waar leerlingenaantallen teruggaan is deze ontwikkeling al langer gaande. Die effecten worden door bezuinigingen steeds groter. Ik hoor vaak van regionale pabobestuurders dat zij hun afgestudeerden niet geplaatst krijgen.’
 
Een numerus fixus voor pabo’s is geen oplossing, denkt Hoozemans. ‘Het is lastig om te sturen op de vraag van de arbeidsmarkt, vooral door onvoorziene maatregelen. We hebben in het verleden vaker een overschot of een tekort aan afgestudeerden gehad. Het gaat altijd in golfbewegingen.’