Reint Jan Renes is lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein en blogt op deze plek maandelijks over zijn vakgebied.
Achteraf vallen twee dingen op. Ten eerste was ik helemaal niet van plan op dit congres een presentatie te houden. Toen ik gevraagd werd, hield ik het in eerste instantie af. Echter, toen ik hoorde dat de koningin zou komen en de sprekers met haar in gesprek mochten, zei ik alsnog graag ja. Daarnaast waren opeens veel mensen geïnteresseerd in mijn werk. Door de associatie met de koningin werden mijn werk en ik ineens iets bijzonders. Sterker nog, ik vond mijzelf ook een beetje bijzonder en deelde dat graag met anderen.
We hebben het allemaal weleens meegemaakt: iemand vertelt vol trots dat hij met een beroemdheid in dezelfde ruimte stond. Binnen de sociale psychologie staat dit verschijnsel bekend als ‘Basking In Reflected Glory’ (BIRG): jezelf associëren met succesvolle anderen en daardoor het gevoel krijgen zelf ook succesvol te zijn. Een bekend voorbeeld is de vreugde en trots onder supporters wanneer hun team wint: het overbekende ‘wij hebben gewonnen’. Helaas ben ik als Go Ahead Eagles-fan de laatste maanden vooral vertrouwd met het tegenovergestelde van BIRG, namelijk ‘Cutting Off Reflected Failure’ (CORF): ‘zij hebben verloren’. Door hun beroerde resultaten ben ik ook een beetje sneu.
Waarom versterken we naar anderen onze verbinding met het positieve en creëren we afstand met het negatieve? Studies tonen aan dat we bij het beoordelen van anderen zoeken naar cognitieve balans in associaties: is jouw vriend aardig dan moet jij ook wel aardig zijn. Onterecht of niet, we worden besmet met het succes of falen van gerelateerde anderen. Door mij in woord en beeld te verbinden aan de koningin en actief afstand te nemen van mijn favoriete, verliezende voetbalclub creëer ik een zo succesvol mogelijk beeld van mijzelf.
Trouwens, wisten jullie al dat onderzoekers uit mijn groep onlangs een presentatie hebben gehouden voor minister Jet Bussemaker en dat mijn zoon fan van PSV is?
foto: Geert de Jong, CheeseWorks.nl
