Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal: homoseksualiteit in Afrika.
De homo-acceptatie die begon in de tweede helft van de vorige eeuw, lijkt weer terug bij af. Waar een opmerkelijke incident gebeurt, maakt voor de huidige media tegenwoordig weinig meer uit. Of het nu een homostel is dat in elkaar geslagen wordt in Parijs of in Arnhem, het brengt in ieder geval veel aandacht teweeg.
Bij eerdere gastcolleges, die ik gaf in Kenia, vertelde ik over culturele verschillen en bracht homoseksualiteit aan de orde. In 2014 had ik een goede aanleiding, omdat in die week op de voorpagina van een Oost-Afrikaanse krant de beroemde schrijver Binyavanga Wainaina uit de kast kwam. In chocoladeletters stond er: ‘I’m gay mum.’
Vorig jaar sprak ik daar een groep van zo’n 150 leerlingen toe op een katholieke kostschool voor meisjes, die buiten op het gras stonden. Ik vertelde over de op handen zijnde homowet in hun buurland Oeganda. Ik legde uit dat ongeveer 4 procent van de mannen homo en ongeveer 3 procent van de vrouwen lesbisch is (de biseksuelen en transgenders noemde ik maar niet). ‘Dus enkele van jullie zijn lesbienne en daar is niets mis mee, want zo ben je geboren, dat kan je niet veranderen.’ De directrice vond toen dat ik de groep wel voldoende had verteld.
Twee weken geleden reageerde Mirjam Blaak, de Oegandese ambassadrice voor de Benelux en de Europese Unie, als door een adder gebeten, toen ik haar vroeg hoe het met de homorechten stond in haar land. ‘Museveni heeft die wet toch niet getekend, of weet u dat niet? Ik ken een heleboel tenten voor homo’s en lesbiennes in Kampala. Er is helemaal geen probleem in ons land, ze kunnen zich vrijelijk bewegen.’
In februari 2014 tekende president Museveni de anti-homowet, die ‘draaideurhomo’s’ veertien jaar cel kon opleggen en iedereen celstraf kon opleveren als je iemand niet aangaf van wie je wist dat hij of zij homo dan wel lesbienne was. De zogenaamde LGBT-wet werd echter door het Hooggerechtshof nietig verklaard. Daarna verkondigde Museveni dat er eigenlijk geen nieuwe wet nodig was, want er was een oude wet, die seks en huwelijken verbiedt tussen personen van hetzelfde geslacht op straffe van levenslange gevangenisstraf.
Mevrouw Blaak, Nederlandse van geboorte, vond het spijtig dat ook Oeganda te lijden heeft van de klimaatverandering. ‘Dat treft ons land hard. In de laatste jaren is de gemiddelde temperatuur met zes procent gestegen.’ Ik wil haar geloven, maar ik ga twijfelen als ik denk aan haar reactie over de rechten van de LGTB-gemeenschap in Oeganda.
