Reint Jan Renes is lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein en blogt op deze plek maandelijks over zijn vakgebied. Ditmaal: laptopverbod
Wat zou er gebeuren als de Hogeschool haar studenten zou verbieden nog langer gebruik te maken van laptops tijdens hoorcolleges, of als de Nederlandse overheid een wet zou aannemen waardoor niemand nog op de fiets mag appen? Kans is groot dat we massaal zouden tegenstribbelen. Echter, uit een studie van gedragswetenschapper Laurin en haar collega’s blijkt dat de mate van weerstand sterk afhankelijk is van de wijze waarop dergelijke maatregelen ingevoerd worden. Op het moment dat het absoluut ‘hoe dan ook’ gaat gebeuren lijken we een verplichting of verbod sneller te accepteren dan wanneer er een kleine kans is dat het misschien niet doorgaat.
In twee verschillende experimenten gericht op gedrag in het verkeer kregen mensen te horen dat er een nieuwe wet zou komen waardoor (experiment 1) automobilisten in de stad verplicht veel langzamer moesten rijden, of (experiment 2) in de auto niet langer meer hun smartphone mochten gebruiken. In beide experimenten kreeg de helft van de mensen te horen dat de wet er zeker zou komen. Daar was niks meer aan te doen. De andere helft werd verteld dat de wet er zou komen indien er genoeg politieke medestanders zouden zijn. De kans op genoeg medestanders was zeer groot.
Wat bleek? In het geval van een ‘absoluut zeker’ scenario waren de mensen vrij positief over de wet. Ook gaf deze groep aan het verboden gedrag (hard rijden en smartphonegebruik in de auto) niet heel erg belangrijk te vinden. Dit in tegenstelling tot de ‘kleine kans’ groep die vrij negatief was over de wet en het belang van het verboden gedrag overdreven veel groter maakten.
Zodra iets onvermijdelijk is, schieten mensen in een rationalisatie-modus (‘het is wat het is, laat ik er maar het beste van maken’), terwijl bij een kans – hoe klein ook – dat het niet doorgaat we in de weerstand schieten (‘zal me toch niet gebeuren zeg!’).
Als het belangrijke maatregelen betreft, is het verstandig heel duidelijk en consequent te zijn. Waar wachten we dus nog op? Kom maar door met het ‘appen op de fiets’ verbod.
En een verbod op laptops tijdens hoorcolleges?
Dat ook graag.
