Zo ook Hanneke van Eyken. De 26-jarige is afgestudeerd in sociaal juridische dienstverlening en Europees recht. Daarnaast dicht ze al vanaf haar elfde. Vreemde combinatie? ‘Dat hoor ik heel vaak. Maar recht is eigenlijk ook poëzie. Het is een tekstsamenstelling waar nota bene alle wetten van de samenleving in staan beschreven. Dat moet wel een goede tekst zijn dan, die goed geïnterpreteerd moet worden. Poëzie is ook een tekst die geïnterpreteerd wordt. Ik heb ook een wetgedicht geschreven:
De wet
men zegt dat de wet
een drooggelegde polder is
met onwrikbare dijken
als poortwachters
hier komt geen water binnen
boven deze vlakte krijsen geen meeuwen
toch
tegen de glooiing van de dijk
lijkt een kleine lagune te glinsteren
met de verleiding van veranderen
drukt het zachtjes tegen de aarde
het baant hier wegen vrij
voor water en voor meeuwen.’
Hanneke is sinds 2000 ook medewerkster bij het Utrechtse Poëziecircus, dat komend weekend haar tienjarig jubileum viert. Er wordt een debat georganiseerd, een literatuurfeest en de wedstrijd voor het NK poetryslam. *
Het Poëziecircus begint in 1997 met Ingmar Heytze in een kraakpand. De bedoeling is om meer poëziepodia in Utrecht te creëren, er is op dat moment bijna geen ruimte voor dichters in de stad. Vrijwilligers zetten een viertal voorstellingen per jaar op poten, anno 2007 zijn er jaarlijks meer dan twintig poëzieactiviteiten. Een harde kern van zes mensen is er – nog steeds vrijwillig – zo’n twee dagen in de week zoet mee. De hoofdpijlers zijn het literair café in de Hofman, het Dinez Pluz in Zindering van de Stadsschouwburg en de Poetry Slam. Het Poëziecircus heeft ondertussen best wat grote namen voortgebracht en ook de Nederlandse Kampioenschappen Poetryslam zijn in Tivoli.
‘Wij gaan voor zowel literaire kwaliteit als talent op podiumvoordracht,’ vertelt Hanneke. ‘De discussie over voordracht en literatuur is oneindig. Wij vinden dat een goed gedicht inhoudelijk sterk én goed voor te dragen moet zijn. Een goede presentatie voegt iets toe aan een goed gedicht. Dat is waar wij ook op scouten. Maar natuurlijk blijft het een persoonlijke mening. Iemand die niets van dichten weet, kan net zo goed bepalen wat een goed gedicht is. Het enige verschil is dat ik door mijn ervaring originaliteit beter kan inschatten. Ik heb al zoveel gehoord en gezien en gelezen dat het mij eerder opvalt wanneer iets ‘nieuw’ is. Poëzie is ook een kunstvorm, het is vaak beter als er over nagedacht is, als iemand niet alleen zijn gevoel erin heeft gelegd. Gedichten over liefdesverdriet bijvoorbeeld worden al snel cliché, zijn niet origineel. Dat komt omdat iemand alleen zijn gevoel probeert te uiten. Een collega van mij zegt altijd: “je maakt foto’s die je thuis aan vrienden laat zien, en foto’s die je in een galerij hangt. Die moet je niet door elkaar halen.” Mijn belangrijkste criterium is dat het me moet raken, op de een of andere manier. Het moet prikkelen. En als ik dan zoiets lees of hoor, dan denk ik vaak: “verdomme, had ik dat maar geschreven”.’
De afgelopen tien jaar zijn er veel jonge dichters bijgekomen. Dat komt met name door de opkomst van de voordrachtspoëzie de afgelopen jaren. ‘Het stikt tegenwoordig van de slams in Nederland. En ik ben ook geen romantische bij kaarslicht met een glas wijn- dichter hoor, ik dicht gewoon bij daglicht en in word.’ Ook het elite-imago van het dichten slijt er een beetje af. Het literair café van het Poëziecircus draagt daaraan bij. Hanneke vertelt dat er expres veel verschillende dichters worden uitgenodigd, zodat iedereen zich wel ergens in kan vinden. ‘Mensen moeten vaak met poëzie geconfronteerd worden, om het te leren kennen. We delen wel eens enquêtes uit, dan komen vaak uit onverwachte hoek positieve reacties.’ Ook heeft iedere stad tegenwoordig wel een stadsdichter. ‘Behalve Utrecht! Heytze is een officieuze stadsdichter, we hebben nog geen echte poldermodeldichter in deze stad die voor zoveel euro per jaar gedichten over de stad moet schrijven.’
Suus Harms
*voor een uitgebreid programma van de jubileumactiviteiten en andere voorstellingen van het Poëziecircus op 20, 21 en 22 september, kijk op: www.poëziecircus.nl
