HU-student Yosef Tekeste-Yemane (Finance & Control) zat gisteren weer bij Op1. Hij zocht een aantal keer vergeefs de aandacht bij verschillende BN’ers, totdat Peter R. de Vries zich over hem ontfermde. Inmiddels is hij een aantal keer in het nieuws geweest. Hij wil dolgraag een paspoort, samen met tienduizend andere Nederlanders die in 2007 het generaal-pardon kregen.
Uit de oorlog in Ethiopië gevlucht
Yosef kwam op zijn tweede naar Nederland met zijn babybroertje en zijn moeder. Zijn vader heeft hij nooit gekend, hij stierf waarschijnlijk in de oorlog. Yosef: ‘Ik vraag mijn moeder daar niet naar. Het maakt haar verdrietig en ze heeft waarschijnlijk geen antwoorden. Als ik het probeer zie ik haar dichtklappen. Ik heb ook niks gelezen over de oorlog van toen. Het voelt ver weg. Ik ben Nederlander, ben opgegroeid in Den Bosch en voel geen band met Ethiopië.’
Het gezin woonde eerste twee jaar in een asielzoekerscentrum voordat ze in Putten een woning kregen toegewezen. Na zes jaar moesten ze plotseling terug naar hun eigen land. De politie en de deurwaarders kwamen het huis binnen en de meubels werden eruit getrokken. Yosef was tien en heeft het beeld nog op zijn netvlies staan. ‘Het was ingrijpend en ik vermoed dat mijn moeder er nog steeds last van heeft. Ik niet, ik was een speels kind en ben me nooit bewust geweest van het feit dat we misschien terug moesten.’
In 2007 kwam het generaal pardon
Het gezin stond op straat en werd opgevangen door een stichting in Den Bosch, waar ze konden blijven tot Yosefs zestiende. Op een dag keek hij daar een debat over het generaal pardon. Aan de tv gekluisterd, met kloppend hart, volgde hij de discussie tot drie uur ‘s nachts. Hij begreep het einde niet en checkte voor de zekerheid het nieuws op NOS: Tienduizend Nederlanders mochten blijven. De opluchting die hij toen voelde zal hem altijd bijblijven.
Inmiddels is hij 29 en woont op zichzelf, zijn moeder woont om de hoek. Het gaat goed met haar, al speelt haar gezondheid haar parten. Ze wil uit de publiciteit blijven, net zoals Yosefs broertje. Een leven zonder paspoort is niet gemakkelijk. Dat Yosef niet naar landen als Amerika en China kan reizen, is niet het grootse probleem. Hij kan ook geen lening afsluiten, geen huis kopen, niet stemmen en bepaalde beroepen niet uitoefenen. Zijn broertje studeert rechten, maar mag geen rechter worden.
Een jaar geleden schreef hij uit wanhoop alle BN’ers die hij kon bedenken een e-mail. De strekking was als volgt:
‘Beste Mathijs van Nieuwkerk / Eva Jinek / Tim Hofman/ Humberto Tan, dit is een noodkreet. Ik woon al 27 jaar in Nederland, maar kan niks uitrichten zonder paspoort. Zonder media-aandacht wordt het niks. Help mij alstublieft. Yosef.‘
Het bleef stil op de talkshowredacties. Niemand reageerde. Maar Yosef wil ze daar niet op afbranden: ‘Dit is een lastig dossier hè? Dat los je niet zomaar op. Dat het zó stil zou blijven, had ik alleen niet verwacht. Op z’n minst een reactie was mooi geweest.’
Alleen Peter R. de Vries is nu voor altijd zijn held. De misdaadverslaggever wilde hem helpen en bracht hem in de media.
En toen was er media-aandacht
Nu wil iedereen Yosef wel aan tafel. En daar moet staatssecretaris Ankie Broekers-Knol het ontgelden want ze ligt dwars. Gisterenavond legde Yosef het nog eens uit. Naast hem beschreef Peter R. de Vries hoe hij door de staatssecretaris was afgepoeierd, terwijl het volkomen legitiem zou zijn om deze tienduizend mensen een paspoort te geven. Het zat immers ‘ingebakken’ bij de deal om deze mensen een verblijfsstatus te geven.
Presentator Hugo Logtenberg merkt op dat het een demissionair kabinet is. Ze laten het even liggen. Zal het niet gewoon goed komen, met een paar maanden?
‘Nee,’ reageert Madeleine van Toorenburg(CDA), ‘dit dossier ligt er al dertien jaar. Het ligt ingewikkeld want je wilt niet uitstralen dat iedereen die staatloos is automatisch naar Nederland mag komen. Maar dit is een hele specifieke groep.’ Ze somt op wie zich al inspande voor de kwestie: ‘Vluchtelingenwerk in 2014, het IND in 2015, het WODC in 2015 en in 2017 de ombudsman. Hoeveel onderzoeken en signalen moet je krijgen voordat je snapt dat iets onredelijk is?’
Op Twitter reageert ene Michiel: Hij werpt tegen dat iedereen Nederlander wil worden maar dat het nu eenmaal niet kan. En daar ligt meteen het grootste misverstand, volgens Yosef. ‘Ik hoor mensen zeggen dat we niet genoeg huizen hebben voor tienduizend extra vluchtelingen. Maar wij wonen hier al, we hebben een huis en doen al twintig jaar mee.’
Yosefs diepste wens
De eerste keer bij Op1 was voor Josef zenuwslopend. ‘Ik voelde de druk om de situatie voor mijn moeder, mijn broertje en tienduizend mensen op te lossen en was stikzenuwachtig.’ Hij legde er uit dat het voor hem onmogelijk was om aan te tonen dat hij uit Ethiopië kwam. ‘Mevrouw Broekers Knol zegt dat ik niet genoeg heb gedaan om mijn nationaliteit aan te tonen. Dat vind ik jammer. Ik moet van haar naar de ambassade in Brussel, maar in Ethiopië weten ze niet wie ik ben.’
Zijn diepste wens is dat Ankie de motie uitvoert. ‘Ze hoeft alleen maar een extra zinnetje toe te voegen en tienduizend mensen kunnen – voor duizend euro – hun paspoort aanvragen. Dat moment lijkt me een droom. Wat ik als eerste met mijn paspoort zou doen? Naar Brazilië reizen. Ik wil de jungle zien, en de anaconda.’
Een onmogelijke eis, maar een motie is niet genoeg
Tienduizend vluchtelingen mochten in ons land blijven na het generaal-pardon uit 2007. Twee jaar later werden echter de regels voor naturalisatie veranderd; voor het Nederlanderschap moet een paspoort of een geboorteakte uit het land van herkomst getoond worden. Dat blijkt voor velen een onmogelijke eis te zijn, waardoor een Nederlands paspoort onbereikbaar is geworden.
Dankzij Peter R de Vries en onder andere Van Dijk (SP) en Van Toorenburg (CDA) is een motie aangenomen waardoor de staatssecretaris de ‘generaal pardonners’ een paspoort moet geven. Ze wil een onderzoek starten, maar dat gaat maanden duren en is volgens verschillende partijen overbodig. Er zijn Kamervragen over gesteld waarop zij volgende week antwoord moet geven. Ondertussen hebben de gedupeerden, Vluchtelingenwerk Nederland en een aantal politici een petitie voorbereid. Die kun je hier tekenen.
