Als Nederland goed uit de economische crisis wil komen, moet er juist nu geïnvesteerd worden in onderwijs en onderzoek. Die boodschap gaf het Innovatieplatform vrijdag mee aan het kabinet tijdens de presentatie van de ‘KIA foto’.
In deze ‘foto’, een jaarlijkse momentopname van Nederland als kennisland, evalueert het platform in hoeverre de ambities uit de Kennisinvesteringsagenda (KIA) zijn verwezenlijkt. De uit 2006 stammende KIA stelt een aantal doelen voor 2016 die Nederland weer aan de wereldtop moeten brengen op het gebied van onderwijs, onderzoek en innovatie. De agenda is ondertekend door 26 organisaties, waaronder vakbonden, onderwijsraden, werkgevers en wetenschappelijke spelers als de KNAW en NWO.
De gepresenteerde momentopname schetst een weinig rooskleurig beeld van de huidige stand van de Nederlandse kenniseconomie. ‘We raken de aansluiting met de internationale kopgroep kwijt’, zei Robbert Dijkgraaf, president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en prominent lid van het Innovatieplatform. Met een strategische ligging, een goed opgeleide bevolking en een aantal economisch sterke sectoren heeft Nederland weliswaar een goede uitgangspositie, maar op tal van andere punten loopt het fors achter bij de concurrentie. Vooral de lage investeringen in wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling zijn een bron van zorg: de publieke uitgaven daalden in een jaar tijd van 0,73 naar 0,67 procent van het binnenlands bruto product, de private investeringen groeiden nauwelijks en het aandeel onderzoekers ligt ver onder het OECD-gemiddelde.
Nederland staat voor een keuze, aldus Dijkgraaf: ‘Gaan we doorpakken of blijven we achter?’ Als we als kennissamenleving willen blijven meetellen, moet er iets gebeuren. Extra investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie, zowel door de overheid als door het bedrijfsleven, zijn noodzakelijk. Juist nu, in een tijd van economische crisis, moeten we ons daarvan bewust zijn. Gerard Kleisterlee, Philips-topman en lid van het platform, is het daar volledig mee eens: ‘Gebruik deze crisis om te werken aan de fundamenten van de economie.’ Bezuinigen is geen optie. ‘Als we nu bezuinigen, dan nemen we de kenniseconomie niet serieus’, zegt Dijkgraaf. Nederland zou de internationale kopgroep, met landen als de VS, Finland en Zweden, als voorbeeld moeten nemen. ‘Juist die landen doen nu extra investeringen. Dat kunnen wij ook.’
