Vanaf haar twaalfde doet student Social Work Anouk Baars (18) vrijwilligerswerk voor mensen met een beperking. Ze ontving twee weken geleden een Jeugdpenning van de burgemeester van Leerdam. Op 7 december, Nationale Vrijwilligersdag, vertelt ze Trajectum over de uitdagingen, lieve cliënten en geduld.
‘Elke zaterdagochtend doe ik boodschappen met een cliënt, een elfjarig meisje met autisme. Ik zoek vooraf de etenswaren uit op de site van de Albert Heijn en print daar plaatjes van. Dan mag zij met die plaatjes in haar hand door de winkel lopen om de producten te zoeken. De eerste keer lukte het haar niet om zelf de goede boodschappen te vinden, maar inmiddels kan ze bijna zelfstandig boodschappen doen.’
Maatschappelijke stage
Op haar twaalfde deed Anouk haar maatschappelijke stage bij SYNza, een stichting die zaterdagbesteding aanbiedt voor kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking. Twee zaterdagen speelde ze verstoppertje en voetbalde ze met de cliënten. De tijd vloog om en Anouk had er plezier in, dus bleef ze betrokken bij de stichting in vakanties en weekends. De laatste anderhalf jaar werkt ze er elke zaterdag.
Eerst speelde ze vooral met de kinderen, maar in de loop van de tijd hielp ze meer met begeleiden en ‘corrigeren’. ‘Dat keek ik af van de andere vrijwilligers en begeleiders. Nu vraag ik bijvoorbeeld concreet of een cliënt zeven borden kan pakken en de tafel kan dekken. Vroeger dekte ik zelf de tafel.’ Door het vrijwilligerswerk wist ze wat ze wilde studeren: Social Work.
Taaitaaipoppen bakken, knutselen, wandelen, samen lunchen en met lichtstaafjes spelen in een donkere kamer: er staat elke zaterdag iets anders op het programma. Anouk: ‘Voor hen is het ook weekend.’ Er komen maximaal acht kinderen en jongeren tussen de 4 en 35 jaar, vaak met een mentale leeftijd van maximaal twaalf jaar. Hun ouders hebben dan een dagje voor zichzelf of kunnen iets leuks doen met hun andere kind(eren).
Niet boos worden
‘Ik heb nooit pauze, omdat daar geen tijd voor is. De kinderen vragen veel zorg en aandacht. Een jochie pakt altijd alles uit de kast en gooit het op de grond. Dat deed hij laatst met LEGO, K’Nex en Ministeck. Als ik boos word, snapt hij dat niet, dus ik moet rustig blijven. Ik had alles gesorteerd en opgeruimd. Toen ik twee seconden wegkeek, gooide hij het weer om. Een beproeving van je geduld. Maar de kinderen zijn ook heel lief.’
Vorig jaar ging Anouk met een cliënt naar de bruiloft van een collega. Die cliënt kan normaal niet stilzitten en praat voortdurend, maar tijdens de kerkdienst deed hij zijn best om rustig te zijn. ‘Dat was bijzonder. En hij vond de trouwjurk mooi en probeerde mee te zingen met de psalmen, ook al is hij geen christen.’
‘Hij legde zijn handen op mijn wangen en tikte zijn neus tegen mijn neus’
Doordeweeks is Anouk druk met stage en lessen, en de zaterdag zit dus ook vol. Dat vindt ze niet erg. Dat ze geen geld verdient, ook niet. ‘Vakkenvullen maakt mij niet gelukkig en ik word blij van wat ik nu doe. Toen ik een zaterdag niet werkte, was een jongetje de week daarna zo blij om mij te zien. Hij legde zijn handen op mijn wangen en tikte zijn neus tegen mijn neus. Ik geniet er ook van om ze nieuwe dingen te leren. Een cliënt niesde de kamer in, waarna ik zei: “dat is niet zo hygiënisch.” De volgende keer dat hij niesde, gebruikte hij ook het woord hygiënisch.’
Jeugdpenning
Anouk houdt er niet van om in de spotlights te staan, maar werd tijdens de uitreiking van Vijfheerenlanden Jeugdpenning op het podium gevraagd, omdat haar collega’s haar hiervoor hadden genomineerd. De jeugdpenning is bedoeld om jongeren in het zonnetje te zetten. Dat Anouk was genomineerd, wist ze pas toen ze de uitreiking binnenliep. ‘Voor mij is het zo normaal om vrijwilligerswerk te doen, maar het is wel bijzonder om deze penning te krijgen. Ik stond in de krant en kreeg appjes van mensen die het geweldig vinden wat ik doe.’
Niemand in haar klas doet vrijwilligerswerk. ‘Studenten denken vaak dat dat alleen iets is voor anderen. Ik leer er veel van en het geeft mij ook energie. Maar het is niet vrijblijvend. Als ik een zaterdag niet kan en er is geen vervanging, kunnen er twee jongeren minder naar de dagbesteding.’
Toekomst
Als Anouk is afgestudeerd, zou ze hetzelfde werk kunnen doen als ze nu doet, maar dan betaald. Nu mist ze nog certificaten die nodig zijn om zelfstandig voor de groep te staan. ‘Dat wil ik misschien wel. Maar er zijn nog meer doelgroepen waar ik graag mee wil werken, zoals jongeren met andere problematiek.’
De komende jaren blijft ze in ieder geval nog betrokken bij SYNza. ‘Het hoort bij mijn zaterdag.’
Precies een jaar geleden, op Nationale Vrijwilligersdag 2021, sprak Trajectum ook met HU’ers die vrijwilligerswerk doen.
