Sander Heskens (facility management) stapt stevig door vanaf het station. Hij heeft afgesproken met zijn werkgroepje en is al laat. Na een kleine vijf minuten wandelen doemt het gebouw van de HU Amersfoort op. Hier zijn momenteel negen opleidingen van de Hogeschool Utrecht gevestigd. En dat wordt nog uitgebreid. De gemeente Amersfoort broedt op een echte studentenstad. Sander: ‘Studentenstad? Ik zit hier al een jaar op school en ik heb de hele binnenstad nog nooit gezien. Ik kom alleen op de hogeschool en op het station.’
En zo zijn er meer. Op de derde verdieping zit de 19-jarige Nanda Tesselaar te lezen.
De studente sociaal pedagogische hulpverlening (SPH) woont bij haar ouders in Ermelo. Ze denkt er niet over om naar Amersfoort te verhuizen. ‘Ik heb alles nog thuis, mijn vrienden, familie, mijn leven. En het is maar twintig minuten reizen naar school. Ik ga hier wel eens winkelen, maar verder heb ik er eigenlijk niet zoveel te zoeken.’
Toch wordt er wel het een en ander georganiseerd voor de studenten. Zo zijn er drie kroegen die sinds kort op donderdagavond een uurtje langer open blijven. Ook is er in mei 2005 een studentenvereniging opgericht en worden er binnenkort 54 spaceboxen bijgebouwd. Nu staan er bij Zandfoort aan de Eem al drie verdiepingen op elkaar gestapelde groen en oranje wooncontainers voor de Amersfoortse studenten.
Oorspronkelijk Zeistenaar Ralph woont sinds een half jaar op het complex en zit er ‘prima’. ‘Nu woon ik lekker op mezelf en het scheelt een uur reistijd. Zeist is een kutdorp, Amersfoort is al echt een stad. Tenminste, ze noemen het wel een stad, maar dat is eigenlijk niet helemaal waar. Er moeten meer studentencafé’s komen en ze zouden een soort campus moeten bouwen. Het woningaanbod buiten de spaceboxen is nog te beperkt, er is weinig op studenten gerichte bouw.’
STREAMER: ‘Hbo’ ers zien hun studie als verlenging van de middelbare schooltijd’
Jennifer Roth is de voorzitter van ASV Coventus Comus, de enige studentenvereniging in Amersfoort. Zij ziet wel potentie in Amersfoort als studentenstad. ‘Het is nu wel langzamerhand aan het veranderen maar veel hbo’ ers zien hun studie als een verlenging van de middelbare schooltijd. Er zijn hier ook veel jonge studenten, van 17, 18 jaar oud. Ze zouden gestimuleerd moeten worden om meer te doen in Amersfoort. Ook hebben ze vaak vooroordelen over verenigingen.’
Toch verwelkomden ze laatst hun 100e lid Martijn Veenstra. Hij geeft toe dat hij eerst ook niet al te enthousiast was. ‘Maar tijdens de introductie heb ik met wat mensen gepraat en toen leek het me toch wel leuk. Je leert makkelijker mensen kennen en het is gezellig om met z’n allen naar de kroeg te gaan.’ Martijn studeert mediatechnologie en ‘zijn’ opleiding is oververtegenwoordigd in de vereniging. ‘Dat komt omdat veel mensen specifiek voor deze opleiding naar Amersfoort zijn komen, ook van ver. Dat gedeelte woont dus ook in Amersfoort en is op zoek naar vertier.’
Sinds een jaar is ook Hogeschool de Horst in Amersfoort gevestigd. Drie opleidingen (maatschappelijk werk en dienstverlening (MWD), sociaal pedagogische hulpverlening (SPH) en culturele en maatschappelijke vorming (CMV)) zijn verhuisd vanuit een knus gebouw in Driebergen.
De Horst staat bekend om haar persoonlijke studieklimaat en kleinschaligheid. Volgens Ronald, laatstejaars CMV- student, is die bijzondere sfeer wel een beetje verdwenen door de verhuizing. ‘Dit gebouw is echt een kantoorpand, de intimiteit van onze opleiding is verdwenen. Het is minder gezellig geworden, dat is jammer.’ Toch snapt hij wel waarom de Horst nu in Amersfoort zit. ‘Het is veel makkelijker te bereiken en Amersfoort heeft meer te bieden voor studenten. Er zijn leuke kroegen, wordt veel gedaan op cultureel gebied, en er zijn veel jongerenvoorzieningen. Bovendien is de introductie veel leuker geworden en zijn er nu betere computers beschikbaar.’ ‘Vergeleken met Driebergen wel, ja’, vindt zijn pas afgestudeerde studiegenote Karijn. Zij heeft helemaal niks met Amersfoort. ‘Maar ja, ik kom uit Utrecht.’
STREAMER: ‘De studenten die hier wonen gaan niet vaak uit’
In de binnenstad lopen flink wat mensen rond. De winkels worden drukbezocht, maar niet door studenten. Op het Lieve Vrouwenkerkhof staat kroeg De Karseboom, een van de tenten die op donderdag een uur langer open is. Maar studenten trekken ze er niet echt mee. ‘Minimaal’, zegt barman Richard de Wolf. ‘De studenten die hier wonen zijn vaak niet de mensen die uitgaan. De mensen die hier komen zijn veelal jongeren die hier al wonen. In principe is Amersfoort één groot dorp met een heel gezellig kroegleven. Maar eigenlijk niet voor nieuwe studenten. Er leeft hier een ons-kent-ons cultuur. Je moet weten waar je moet zijn.’
De bedrijfsleider beaamt dat ze zo wel een doelgroep missen. ‘We zouden het meer moeten promoten.’ Maar het echte probleem ligt volgens de barmannen bij de huisvesting. ‘Er is te weinig aanbod, en daardoor houden mensen ook op met zoeken. Er zijn denk ik zo’n 200 interessante studentenwoningen. Nou, met 2500 studenten schiet dat lekker op. Met als gevolg dat ze ‘s avonds ook weer naar huis moeten, en dus op tijd de trein moeten halen. Bovendien zijn hier ook geen discotheken en geen goedkope eettentjes. Maar Amersfoort zal never nooit een stad als Utrecht worden. Maar dat moet je ook niet willen.’
Suus Harms
‘Die disco komt eraan’
De HU krijgt steeds meer vaste voet aan Amersfoortse grond. Dit tot tevredenheid van de gemeente. Studenten geven de stad sfeer, dragen bij aan de economie en kunnen helpen om de stad vrijwilligersstad nummer één te houden.
De naam Hogeschool Utrecht staat niet alleen voor de stad maar ook voor de provincie, brengt Mebius Kramer in herinnering. De vraag was waarom de Hogeschool Utrecht ook een vestiging in Amersfoort onderhoudt. Het antwoord is dat de hogeschool een opdracht heeft om professionals op te leiden die afkomstig zijn (en weer uitzwermen) over de hele regio in het midden van het land, zo betoogt de beleidsadviseur van het college van bestuur. En Amersfoort is – na Utrecht – nou eenmaal het tweede economisch zwaartepunt in de regio.
Daarnaast, maar dat komt nadrukkelijk op de tweede plaats, is er ook een ander belang, zegt hij. De HU Amersfoort vormt een soort bruggenhoofd ten opzichte van concurrerende instellingen in het achterland, zoals de Saxion Hogescholen, de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, de Hogeschool Windesheim en de Hogeschool van Amsterdam. ‘En Amersfoort blijkt een prima studentenstad te zijn.’
begin
De gemeente Amersfoort had en heeft de ambitie om studentenstad te worden. In 2000 sloegen de hogeschool en de gemeente in samenwerking met het lokale bedrijfsleven, ROC’s en Hogeschool de Horst de handen ineen en richtten de Kennis Satelliet Amersfoort (KSA) op. De opleidingen mediatechnologie en information engineering startten vanuit deze basis. Later volgden meer opleidingen nadat de HU met de Hogeschool Diedenoord uit Wageningen (in 2004) en Hogeschool de Horst uit Driebergen (2005) fuseerde. Per 1 september is de naam van de KSA omgedoopt tot HU Amersfoort. Inmiddels telt de Keistad, zoals Amersfoort wel genoemd wordt, zo’n 2500 studenten die studeren aan een van de negen studies op technisch, economisch en sociaal-agogisch gebied.
En de hogeschool heeft grootse plannen met Amersfoort. In 2007 moet een opleiding personeel en arbeid van start gaan en in de nabije toekomst komen daar mogelijk een lerarenopleiding, security technology en een studie op het gebied van recreatie bij. Wel zal de stad een veer moeten laten doordat mediatechnologie naar Utrecht verhuist.
Verder zijn er vergevorderde plannen voor een nieuw schoolgebouw in het Eemkwartier, dat er in 2008 moet staan en die de naar planning ruim 3000 studenten moet gaan herbergen.
nopjes
Het stadsbestuur van Amersfoort is in zijn nopjes met deze ontwikkeling. Want de jeugd van de stad kan in toenemende mate een hbo-opleiding volgen binnen de eigen stadsgrenzen, vertelt onderwijswethouder Gerda Eerdmans. Zij is overigens geen onbekende bij de hogeschool: ze volgde enkele studies in de gezondheidszorg bij de voorgangers van de HU en stond als projectleider aan de wieg van farmakunde. Ze noemt de samenwerking met de hogeschool ‘bijzonder goed’.
Amersfoort herbergt een groot aantal bedrijven in de dienstverlening en dat matcht goed met de aanwezige opleidingen, vervolgt ze. Eerdmans: ‘Studenten kunnen daar een bijdrage aan leveren. Bij de bouw van een nieuw ziekenhuis zijn twee opleidingen betrokken. Studenten kunnen bij bedrijven en instellingen stage lopen, bedrijfjes oprichten en later wellicht een baan vinden.’
Studenten geven de stad een bepaald cachet. Daarom doet iedereen zijn best het de studenten naar de zin te maken. Eerdemans: ‘We willen graag een mix van werkende en studerende jongeren. Studenten zijn een apart slag volk. Ze zijn jong, bruisend en actief en hebben andere wensen dan hun leeftijdgenoten, bijvoorbeeld op het gebied van de horeca. Zo hebben we de sluitingstijden met een uur verlengd. Een aantal restaurants biedt een keer per week een goedkope maaltijd aan en sommige cafés geven korting op de consumpties. En het filmhuis richt zich met haar aanbod ook op studenten.’
Toch blijft het gros thuis in de regio wonen, terwijl degenen die wel op kamers in de Keistad vertoeven studentencafés en een discotheek missen. ‘Die disco komt eraan’, reageert de wethouder. ‘Die moet zo langzamerhand maar eens gerealiseerd worden. En dat veel hbo’ers thuis bij pa en ma blijven wonen, is een bekend verschijnsel, zegt ze. ‘Dat is makkelijk, goedkoop en ze worden verzorgd.’
Toch doet het bestuur er alles aan om ze naar de stad te krijgen. Woningcorporaties bieden studentenkamers en spaceboxen in het centrum van de stad aan. ‘Het is uniek’, vertelt ze, ‘dat een stad waar geen universiteit staat dit soort woningen heeft. Ze zijn ook erg in trek. Met de corporaties hebben we afgesproken dat iemand binnen een jaar een kamer kan krijgen. Dat is niet gering, dacht ik. Ze zijn welkom.’
Het college van b&w verwacht overigens wel iets van de nieuwe inwoners terug. Eerdmans: ‘We hopen op een bijdrage van studenten doordat ze meehelpen aan de festivals en evenementen die we organiseren. We zijn eerder uitgeroepen tot vrijwilligersstad nummer één en hebben een naam hoog te houden. Studenten mogen als vrijwilliger een steentje bijdragen. Dat is trouwens ook voor hun eigen cv belangrijk.’
Gerard Rutten
Afscheid Kees van de Rotte
Kees van de Rotte, directeur van de HU Amersfoort, neemt woensdag 18 oktober afscheid van de hogeschool. In samenwerking met de gemeente Amersfoort wordt een seminar georganiseerd over de ontwikkelingen als studentenstad. Woensdagmiddag staan presentaties op het programma van onder meer onderwijswethouder Gerda Eerdmans en de Stichting Leeuwarden Studentenstad. Aansluitend vindt een paneldiscussie plaats. Tijdens de studiedag wordt de website www.amersfoortstudentenstad.nl gelanceerd en ook de bevindingen van een onderzoek over studeren en wonen in de stad gepresenteerd.
Kees van de Rotte is vanaf 1997 projectleider en directeur van de Kennis Sateliet Amersfoort, nu HU Amersfoort.
