De Hogeschool Utrecht telt bijna 1800 docenten. Jong, oud, man, vrouw, net begonnen, een oude rot, uit het werkveld of vers van de universiteit. Wat maakt het dat je voor de ene net wat harder rent dan voor de ander?
'Inspirerend? Iemand die jou serieus neemt', zegt Nejet Aissa, tweedejaars communicatiemanagement en voorzitter van studievereniging Confetti. 'Iemand je uitdaagt om de discussie aan te gaan. Zo'n docent erkent je kennis en haalt het beste in je naar boven.' Demotiverend vindt ze dan ook de tegenovergestelde types. 'Mensen die doen alsof je niks weet, van wie je alleen onzeker wordt.'
Even verderop, bij de faculteit Educatie, is oud-medezeggenschapslid Zena Shleesh, vierdejaars lerarenopleiding geschiedenis, het roerend met haar eens. 'Heel vervelend als een docent niet openstaat voor discussie. Iemand die zegt: ‘Zo staat het in het boek, gewoon luisteren en doen’.'
Dat boek is ook op andere vlakken een heikel punt. Want van alleen theorie gaat het hart van studenten veelal niet sneller kloppen. Praktijkvoorbeelden graag. Als het even kan aangevuld met eigen ervaringen. Niki Dukker, raadslid bij de faculteit Maatschappij en Recht en tweedejaars sociaal pedagogische hulpverlening: 'Een inspirerende docent moet me een hele les boeien. Iemand die theorie aan de praktijk koppelt.'
'Niet iemand die uit eigen werk voorleest en elk jaar hetzelfde praatje houdt,' vult zesdejaars bedrijfseconomie Olaf Miltenburg, vicevoorzitter van studievereniging sv Pecunia, aan. 'Maar iemand die de actualiteit en praktijk erbij betrekt. Werkervaring is een pre, daardoor krijgt de stof een realistische invulling. Maar het is geen vereiste. Een inspirerende docent kent zijn vak en is bevlogen.'
Het gaat er vooral om hoe iets wordt gebracht zegt ook Zena Shleesh. 'De combinatie van lesgeven en interactie is erg belangrijk. Iemand die levendig vertelt, je echt meeneemt, en je daarna aan het werk zet.'
En valt dat te leren? 'Ja', stelt Gertrud Lemmens van Bureau Talent. Het bureau geeft cursussen hbo-didactiek aan mensen uit het werkveld die aan de hogeschool komen lesgeven. 'Mensen die bijvoorbeeld niet zo makkelijk allerlei leuke anekdotes uit hun mouw kunnen schudden, leren door het inzetten van verschillende interactieve werkvormen toch te motiveren.' Ook brengt de nieuwelingen het nieuwe leren, het competentiegericht onderwijs, bij. 'Vaak stellen de cursisten zich op als expert. En zijn ze geneigd, in hun enthousiasme, veel te vertellen over hun werkervaring. Terwijl we juist willen dat studenten aan het denken worden gezet.' Daarnaast staan (ped)agogische competenties en de persoonlijke ontwikkeling centraal in de training.
Maar het allerbelangrijkste gereedschap van een docent is toch zijn bevlogenheid, zegt Lemmens. 'Het zit in het enthousiasme. De groep aan je binden, studenten uitdagen en dan in dialoog met elkaar leren.'
Nieuwelingen zijn meestal wel enthousiast. Maar hoe hou je het spannend en inspirerend voor sommige oud-gedienden op de HU? Het onderwerp staat in elk geval op de agenda van de hogeschool laat beleidsmedewerker Nienke Jagersma weten. Jagersma houdt zich onder andere bezig met de tevredenheid van studenten. 'We hebben er voorheen in het Studenttevredenheidsonderzoek nooit naar gevraagd. Maar in gesprekken met studenten blijkt dat 'inspirerende docenten' een van de succesfactoren is voor de studentwaardering.'
In combinatie met onder andere het werkbelevingsonderzoek kan dan gekeken worden naar de motivatie van docenten zelf. Enthousiaste docenten die enthousiaste studenten afleveren, hebben immers een positief effect op de verschillende rankings waarin de HU op dit moment nog veelal onderaan bungelt.
Mogelijk dat een verkiezing 'HU-docent van het jaar' extra enthousiasme (en waardering) aanwakkert. Iets wat ze bij hogeschool Inholland al een tijd doen. Dit jaar werd daar docent Shakiel Roeplal tot zijn verrassing uitgeroepen tot docent van het jaar. Het lijkt hem wel wat om een landelijke verkiezing te houden. 'Zo maak je het beroep transparant en krijgt het waardering. Mensen weten vaak niet wat een hbo-docent de hele dag doet. Denken dat je lesgeeft en daarnaast vooral koffie drinkt en een sigaretje rookt. Ze zouden eens een dagje mee moeten lopen!'
Zijn tips voor toekomstige HU-kandidaten? 'Duidelijk zijn en interactie. Ik stel bijvoorbeeld in het eerste college huisregels op. En vraag dan aan studenten wat ze ervan vinden. Voor een college begint, geef ik aan wat we gaan doen en hoe. En onlangs heb ik in samenspraak met studenten een minor vormgegeven. Je moet studenten zien als klanten.' Zijn eigen inspiratie haalt hij uit het contact met studenten en collega's. 'En de diploma-uitreiking. Dat je zo'n knullige eerstejaars uiteindelijk als een opgeleid iemand de hogeschool weer ziet verlaten!'
Dat Roeplal als winnaar uit de bus kwam, had volgens hem ook met zijn leeftijd (28 jaar) te maken. Zijn jongere docenten dan inspirerender? 'Nee, absoluut niet', stelt Olaf Miltenburg. ‘Oudere docenten zijn prima in staat de generatiekloof te overbruggen. Ze moeten gewoon inlevingsgevoel hebben. Een docent die weet dat studenten meer doen dan studeren, die weten van bijbaantjes en kamers.' En die 'gemeend aardig' zijn, vult Shleesh aan. 'Oog hebben voor conflicten. Luisteren, rustig blijven en tijd uittrekken voor een praatje en vragen.'
Aardig en sociaal staat echter niet gelijk aan makkelijk. Uitdagende docenten scoren beter. 'Zelf vind ik een docent die je scherp houdt goed', stelt Imad el-Qutob, vijfdejaars MER. 'Iemand die je wakker houdt. Die zegt: ‘Dit kan je echt niet inleveren in het bedrijfsleven, dit is ver beneden peil!’. Dat heb ik liever dan iemand die maar een zesje geeft. Veel studenten vinden vakken te licht of docenten te slap, maar ze zijn wel blij met dat zesje. De docent vindt het ook prima. Misschien ook door de werkdruk, hij heeft geen zin iets voor zesde keer na te kijken. Van strenge, ervaren mensen leer je gewoon het meest.'
Inspirerende docenten? Sjors van der Linden, van studievereniging Cabobianci aan de faculteit Natuur en Techniek, vat het tenslotte nog maar eens bondig samen: 'Een goede leraar weet leerlingen bij de les te houden door middel van duidelijke praktijkvoorbeelden. Hij heeft humor en begrip voor het studentenleven.'
