Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal: over specialisten in de klas en optimale lessen voor studenten.
‘We willen eigenlijk geen nieuwe docenten aannemen, voor wie we minder dan 0,6 fte werk hebben,’ zegt een teamleider. ‘We kunnen dan vragen of hij/zij ook die andere vakken wil geven,’ antwoordt een collega van de sollicitatiecommissie. Ik heb meegemaakt dat een nieuwe docent met een volledige aanstelling echt volgepropt werd en zich het schompes moest studeren om les te kunnen geven in vakken die niet tot zijn expertise hoorden. Administratief klopte het, maar of de studenten optimaal les kregen, betwijfel ik.
Op basisscholen zijn veel specialisten wegbezuinigd. Het lijkt erop dat men het liefst ziet dat de leerkracht zelf gymnastiek en handenarbeid geeft. Financieel is er nauwelijks ruimte voor aparte lessen door een specialist in heemkennis, veilig verkeer, godsdienst, voor zwemlessen en bezoeken aan musea. De schoolleiding krijgt een bedrag en daar moet men het mee doen. Oh ja, ook het schoonhouden van de school moet daarvan betaald worden.
In augustus 2014 komt daar nog eens de wet Passend onderwijs bij, waardoor leerkrachten van basisscholen alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben onderdak moeten bieden en adequaat les moeten geven. Zo zijn geleidelijk basisschoolleerkrachten super-generalisten geworden.
Op de gezamenlijke Engelstalige site van de Universiteit Leiden, Erasmus Universiteit en de TU Delft las ik over specialisatie in het basisonderwijs, gebaseerd op een wetenschappelijk artikel van Roland Fryer jr. (2016). Daarin zegt hij dat het juist tegenvalt als men les krijgt van een specialist. Het onderzoek vond trouwens plaats in Texas en de vraag is of de resultaten in ons land hetzelfde zouden zijn.
Deze studie was gericht op rekenen en lezen onder leerlingen in de leeftijd van zeven tot negen jaar op vijftig basisscholen over een periode van twee jaar. De onderzoekers hadden hoge verwachtingen, maar de leerlingen scoorden in het eerste jaar slechter dan leerlingen uit de controlegroep, wat in het tweede jaar niet meer het geval was. Het commentaar op de CEL-site, dat de leerlingen in het eerste jaar moesten wennen aan de nieuwe situatie, vind ik terecht.
Basisscholen hebben zo nu en dan specialisten nodig, maar de leerlingen willen het liefst een vertrouwd persoon voor de klas. Twee juffen voor de klas, wat steeds vaker voorkomt, vinden sommigen al niet ideaal. Maar mijn dochter die in Almere voor een combinatiegroep 7/8 staat, vindt het best fijn als ik – als gratis specialist – geregeld een lesje geschiedenis voor mijn rekening neem of met een groepje kinderen de breuken nog eens doorneem.
