Jasper van Dam (28) studeert CMD en weet alles over seks, alcohol en drugs. Hij is vrijwilliger bij LOS en geeft voorlichting op studentenfeesten en festivals in Utrecht. ‘Een wijzend vingertje werkt niet.’ Maar wat dan wel?
‘Twee studenten moeten een bril dragen waardoor ze wazig zien, alsof ze gedronken hebben. Dan moeten ze zo snel mogelijk op de juiste manier een condoom om een dildo doen.’ De zogenaamde condoomrace. Want als je bezopen bent, kan dat verkeerd gaan. ‘Je moet het topje van een condoom altijd vasthouden, zo kan er geen lucht in. Anders knapt het.’
Dit is een van de manieren waarop Jasper en andere ‘vrijwilligers ‘peers‘ van LOS de aandacht trekken van feestende jongeren. De HU-student geeft al vijf jaar voorlichting en staat gemiddeld één keer per maand op een feest of festival. ‘Van 22:30 uur tot 2.00 uur ‘s nachts. Daarna hebben ze vaak te veel gedronken.’
Bij studentenverenigingen en op introductiedagen van bijvoorbeeld UMTC en Biton gaat hij langs met voor zijn voorlichting. ‘En op de LHBTQIA+-feesten van PANN staan we met een grote tafel op de gang. We doen daar korte quizjes en gaan daarna het gesprek aan met studenten.’
LOS is een voorlichtingsproject voor en door Utrechtse studenten, vanuit Jellinek, een instelling voor verslavingszorg. Het doel is om studenten voor te lichten over seks, alcohol en drugs. Er zijn zes studenten vrijwilliger bij LOS, zij worden ondersteund door twee preventiedeskundigen.
Voorlichting bij de UIT
Voor de Utrechtse Introductie Tijd (UIT) krijgen de mentoren van de groepjes elk jaar een voorlichting, ‘om ze aan het denken te zetten.’ Jasper: ‘Bij de UIT wordt veel gedronken, maar niet iedereen is aan alcohol gewend. Wij geven ze tips. Als ze een rondje doen in een café, kunnen ze ook zeggen: “Wie wil er bier en wie wil er fris?”, in plaats van alleen op pils te trakteren.’
Jongeren onder de 18 mogen tijdens de UIT geen alcohol. Het reglement meldt dat ze worden geschorst als mentoren minderjarigen alcohol geven. Jasper tipt ze om met hun groepje niet naar 18+ clubs te gaan als ze ook minderjarige in hun groepje hebben.
Verantwoord drinken
Op zijn 23e begon Jasper als vrijwilliger, na een online oproepje van LOS. ‘In mijn omgeving wordt veel gedronken. En ik zie ik dat het mis gaat: mensen die over hun nek gaan of hun been breken doordat ze dronken fietsen.’ Hij vergadert twee uur per maand en krijgt elk half jaar een training. Over alcohol, over seks en gesprekstechnieken. Twee keer per jaar is er een expertmeeting, waar bijvoorbeeld een neuroloog vertelt wat er in je hersenen gebeurt als je drugs gebruikt.
Inmiddels weet hij er dus alles van. ‘Veel mensen denken dat er speed zit in XTC, maar dat is bijna nooit het geval. Veel weten ook niet dat XTC en MDMA hetzelfde is. Over soa’s vertel ik bijvoorbeeld dat je altijd moet opletten als je een commerciële soatest koopt, want alleen als hij naar een lab wordt gestuurd is ie betrouwbaar.
Bier na wijn geeft venijn, klopt dat? ‘Nee, dat is een hardnekkige mythe. Het klopt dat je iets meer last kan hebben van een kater als je meer dingen door elkaar drinkt, maar dat geldt dus ook voor wijn na bier. En de vuistregel is: hoe donkerder de drank, hoe meer moeite je lichaam ermee heeft. Wodka zorgt voor een minder grote kater dan rum of rode wijn.’
Voldoening
Waarom hij als student dit vrijwilligerswerk doet? ‘Het is chill om te zien dat jongeren echt wat hebben aan mijn informatie. En ik vind het altijd kicken als iemand even stilstaat bij zijn drankgebruik en zich hardop afvraagt: “Drink ik teveel?”’
Hoe hij zo’n gesprek begint? Nou, door bijvoorbeeld te vragen: ‘Hey, willen jullie je kennis testen over alcohol en seks?’ Jasper: ‘Er blijft een taboe zitten op seksualiteit en overmatig alcoholgebruik, maar zo’n quiz helpt. Het moet luchtig blijven.’ In de quiz staat bijvoorbeeld een stelling over consent: Als ik eenmaal ben begonnen met seks, is het moeilijk om daarna nee te zeggen. Jasper: ‘Dan vraag ik bijvoorbeeld: “Wat zou je in zo’n situatie dan kunnen doen? Wat als de ander wil stoppen?” We gaan het gesprek aan, als leeftijdsgenoten.’
Bereiken ze wel studenten voor wie voorlichting over seks en alcohol nodig is? Jasper is niet ontevreden: ‘Onze doelgroep is Utrechtse studenten. Iedereen die we kunnen informeren is meegenomen.’
Zelf gaat hij één keer per week uit. En dan? ‘Ik wissel elk drankje af met een glas water, tegen de kater. Dat je daar sneller van zou ontnuchteren is dan weer niet waar.’
Wil jij als student checken of je gebruik (alcohol of drugs, maar ook gamen of gokken) riskant is? Doe een test van Jellinek.
