Achtergrond

Appen, vermoeidheid en andere oorzaken van verkeersongelukken bij jongeren

Foto: Kees Rutten

Een gil, gierende remmen en een harde klap. Zijn iPhone vliegt door de lucht en de fietser maakt een ongelukkige botsing met een overstekende auto. Gevolg? Een iPhone armer en een boete rijker…

De politie deelt wekelijks meer dan 850 boetes uit aan appende fietsers. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) die NOS.nl 8 oktober deelde. Je telefoon vasthouden tijdens het fietsen kan een boete van 100 euro opleveren. Telefoongebruik tijdens het autorijden kan je zelfs 230 euro kosten.

Hoge boetes dus, maar is het echt zo gevaarlijk? Wat zijn eigenlijk de meest voorkomende oorzaken van verkeersongelukken bij studenten? Trajectum spreekt Tom Plaun van TeamAlert, de verkeersveiligheidsorganisatie voor jongeren.

Hoe gedragen jongeren zich in het verkeer?

‘In 2020 overleden er ruim 80 jongeren tussen de 12 en 24 jaar in het verkeer. Dat is veel te veel. Jongeren zijn een risicogroep in het verkeer. Doordat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn, kunnen ze moeilijker risico’s inschatten. Ook zijn ze gevoelig voor groepsdruk, waardoor ze makkelijk risicogedrag in het verkeer kunnen vertonen: ze appen op de fiets of drinken alcohol voor het rijden.’

Hoe groot is het probleem appen op de fiets onder studenten?

‘Uit onderzoek blijkt dat 68 procent van de jongeren van 18 tot en met 24 jaar hun telefoon op de fiets gebruikt. Veel jongeren geven aan dat ze dat doen als het volgens hen veilig is, maar dat is niet altijd het geval. Een ongeluk zit in een klein hoekje en als je even niet oplet, kan er zomaar iets gebeuren. Tijdens het autorijden is de kans op een ongeval vijf keer zo groot als jongeren appen. Voor fietsers is dit niet bekend.’

Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van verkeersongelukken onder jongeren?

‘Het is lastig om dit te rangschikken. Het hangt erg af van de situatie en bovendien heeft elke oorzaak zijn eigen gevolgen. Als ik een top vijf zou moeten maken, is mijn inschatting dat alcohol en drugs op de eerste plek staat. Daarna smartphonegebruik tijdens het deelnemen aan het verkeer. Als derde fietsen zonder licht en als vierde vermoeidheid. Ten slotte, op de vijfde plek, zou ik zeggen: muziek luisteren met oordopjes in.’

Voor de eerste drie kun je al een boete krijgen, en de vierde is lastig te meten. Maar zou er ooit een boete kunnen komen voor muziek luisteren met oortjes?

‘Dat vind ik een lastige vraag. Als ik zie waar de politiek op het gebied van verkeer zich mee bezighoudt, dan staat dit voorlopig nog niet op de agenda. Maar wij adviseren jongeren om enkel met hun rechteroortje in te fietsen als ze muziek willen luisteren. Het meeste verkeer komt van links, dus dan kan je dat alsnog beter horen.’