Saskia van Laar en Alard Joosten, van De Docentenacademie voor effectief onderwijs, geven tips voor beter lesgeven. Ditmaal Alard Joosten, over positieve verwachtingen.
In mijn tijd als manager van een grote opleiding mocht ik driehonderd eerstejaars welkom heten. De uitval in het eerste jaar van de opleiding was daar al jaren rond de 40 procent. Een gevleugelde uitspraak bij de start was: ‘Kijk eens goed naar je beide buren; één van beiden zit hier niet meer aan het einde van het jaar’. Ook ik bediende mij van die quote tijdens mijn speech. En inderdaad was er ook dat jaar weer een (te) grote uitval.
Hoe voelt het om als kersverse student een dergelijke uitspraak op je af te krijgen?
We hebben allemaal verwachtingen over onze studenten, positief en negatief. En die verwachtingen wisselen nogal per student of studentengroep. Meestal blijven onze verwachtingen impliciet, maar soms maken we ze expliciet zoals in het voorbeeld hierboven.
Wist jij dat het communiceren van verwachtingen een groot effect heeft op het gedrag van studenten? Studenten gaan zich namelijk gedragen naar jouw verwachtingen! Niet alleen als je de verwachting letterlijk uitspreekt tegen die studenten, maar ook doordat je het gedrag en taalgebruik aanpast op basis van je verwachtingen; het welbekende Pygmalion-effect. Dit pleit ervoor om juist hoge en positieve verwachtingen te hebben. Die kun je expliciet communiceren naar je studenten; maar ook worden de dingen die jij zegt vanuit een positieve context weer positiever verwoord. Dat leidt tot meer motivatie en een grotere inzet van studenten én docenten, waardoor studenten meer én beter leren. Een kleine moeite, toch?
Hoe zijn jouw verwachtingen over verschillende studenten?
Stel jezelf eens de volgende vragen bij een klas studenten:
- Maak ik contact met alle studenten?
- Stimuleer en waardeer ik de inbreng van al mijn studenten?
- Betrek ik alle studenten, stel ik vragen aan de hele groep en heeft iedere student evenveel kans op een beurt?
- Geef ik alle studenten gelijkwaardige inhoudelijke feedback?
Dit zijn manieren om iedere student uit te dagen waardoor hij kans heeft op leersucces en zich competent kan voelen.
Begin dit studiejaar eens met het uitspreken van hoge, positieve verwachtingen naar jouw studenten in de eerste les. Dit doe je door een uitdagend doel te formuleren dat je wilt halen met je studenten aan het einde van de cursus (‘jullie gaan allemaal slagen voor deze cursus’/’jullie hebben allemaal aan het einde van deze cursus een publicabel artikel geschreven’). Leg de lat hoog, maar haalbaar, en geef aan hoe de studenten dit gaan bereiken met ondersteuning van jou. Werk zo nodig met tussendoelen (en tussentijdse feedback) als je een zeer ambitieus doel hebt gesteld.
Juist door deze positieve verwachtingen kun jij als docent bijdragen aan het leren van al jouw studenten. Ook al zin in je eerste les?
