Het Leidse studentencorps Minerva wil zijn ‘verstikkende verenigingscultuur’ doorbreken. De tijden veranderen, reageert de Landelijke Kamer van Verenigingen, dus de studentencultuur ook.
Bij sommige disputen of studentenhuizen van Minerva moeten eerstejaars studenten verplicht jenever drinken als ze te laat komen op een borrelavond. Soms drinken ze dan een bilnaad-adje: jenever die door de bilnaad van een ander lid wordt gegoten.
Het is een van de voorbeelden die NRC Handelsblad aanhaalt uit een onderzoek naar de cultuur van Minerva. Een ander exces is bijvoorbeeld dat eerstejaars van sommige jaarclubs gedwongen naakt door de sociëteit moeten rennen.
Het bestuur wil deze cultuur doorbreken, blijkt uit interne mail aan de leden. De eigen ‘corpswet’ moet daartoe herschreven worden. Het is niet de eerste vereniging die aan zelfreflectie doet. Soms worden ze ertoe gedwongen door de bestuurders van universiteiten en hogescholen.
Hiërarchie
‘De maatschappij verandert en dat is goed’, reageert preses Matthijs Kneepkens van de Landelijke Kamer van Verenigingen, waar ook de traditionele verenigingen als Minerva bij zijn aangesloten. ‘De verenigingen dienen mee te veranderen, anders verliezen ze de mooie plek die ze nu hebben. Als ze star blijven, houdt het in the end op.’
Volgens hem verandert bijvoorbeeld het belang van hiërarchie in de samenleving, en dus ook in de verenigingen. ‘Er lag vroeger meer nadruk op hiërarchie bij de overheid, bij bedrijven, noem maar op. Tegenwoordig hechten we meer waarde aan een goed onderbouwde mening, ook als die van iemand komt die eigenlijk lager in de hiërarchie staat. Dat zie je ook in studentenverenigingen gebeuren.’
Maar dat is toch iets anders dan seksuele intimidatie en gedwongen drinken?
‘Dat verandert ook. Verenigingen zijn er nog meer dan vroeger op gebrand om studenten een veilig gevoel te kunnen geven. Daar horen excessen als intimidatie en discriminatie absoluut niet bij. In heel Nederland zien we dat er ontwikkelingen in de verenigingscultuur gaande zijn.’
Volgens Minerva is de cultuurverandering een proces van jaren. Waarom zou het jaren moeten duren voor je mishandeling en intimidatie afschaft?
‘Je moet twee dingen scheiden. Mishandeling is een incident, en niet een onderdeel van de cultuur. In geen enkele verenigingscultuur die ik ken is het oké om iemand te mishandelen. Het gaat meer om de sfeer, de cultuur. Ik kan me voorstellen dat het één aan het ander wordt gekoppeld, maar dat is eigenlijk een misvatting.’
En is zo’n bilnaad-adje normaal binnen verenigingen of is dat ook een incident?
‘Ik moet eerlijk zeggen dat ik zelf nog nooit een dergelijk festijn heb meegemaakt. Een vereniging bestaat uit jonge mensen, die gekke studentikoze dingen doen. Af en toe gaan ze te ver en dan besluit het bestuur: het is leuk geweest, hier gaan we niet meer mee verder. Nou, dan verzinnen de leden iets beters en hebben ze net zo’n leuke tijd.’
Is er tegenwoordig te weinig tolerantie voor zoiets als het bilnaad-adje?
‘Dat is wel een goed voorbeeld. Ik denk dat de mensen hard hebben gelachen. Misschien dachten ze wel even: wat gebeurt hier? Maar uiteindelijk zullen ze vooral gelachen hebben. Daar ben ik heilig van overtuigd. Maar we leven in een maatschappij waarin het nieuws zich snel verspreidt, dus dit soort nieuws ook. Goed of slecht, het is nu eenmaal de maatschappij en daar moeten verenigingen mee omgaan. Ze blijven altijd evolueren.’
