Reint Jan Renes is lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein
“We zijn evolutionair ingericht om opzij te kijken.” Een intrigerende stelling van Gerald Morssinkhof, spreker bij de workshop ‘communicatie als gedragsveranderaar’. Als we Morssinkhof moeten geloven, zetten beleidsmakers en politici vaak onterecht stippen aan de horizon. Wij mensen worden niet gemotiveerd door de toekomst. Wat ons drijft, is wat de mensen om ons heen doen en wat nu is. Het is niet de stip aan de horizon die ons bezig houdt, maar de stappen die we nu – met anderen – zetten.
Ik ben – als het om gedrag gaat – geneigd hier mee eens te zijn. Wij zijn van nature kortzichtig en sociaal. Natuurlijk maken wij plannen voor de toekomst. En natuurlijk maken wij ons soms zorgen (of verheugen wij ons) over iets wat gaat komen. Toch is ‘t vooral het nu, en (misschien nog belangrijker) wat anderen doen, wat ons aanzet tot gedrag.
Ook al kijken we naar voren, we handelen naar opzij.
Het ‘bystander’ effect is een klassiek sociaal psychologisch fenomeen waarbij onze beperkte blik en neiging om eerst opzij te kijken pijnlijk duidelijk wordt. Als iemand vóór ons aan het verdrinken is, kijken we eerst opzij naar anderen om te zien wat zij doen. Doen zij niets is de kans klein dat wij wel in het water springen. Hoe meer mensen aan de zijkant, hoe kleiner de kans dat we naar voren springen. Hoe komt dat? De aanwezigheid van anderen geeft ons een excuus niets te hoeven doen (waarom ik?) en anderen geven signalen af wat te doen. Doen zij niks zal er wel niks aan de hand zijn.
Stippen aan de horizon kunnen inspireren, maar wil je mensen daadwerkelijk motiveren, communiceer dan wat anderen doen en wat het ze nu oplevert.
Reageren kan hieronder of op www.twitter.com/reintjanrenes
