In een serie didactische lessen geeft trainer en adviseur Alard Joosten tips aan docenten in het hbo over lesgeven en begeleiden. Les 10: de vijf pijlers van een goede les!
1. Koppel adequate leeractiviteiten aan de lesdoelen en toets dit
Op grond van jouw lesdoelen ontwerp je adequate leeractiviteiten. Als je wilt dat studenten een begrip of een model toe moeten passen, dan maak je een opdracht waarin ze dat vervolgens ook kunnen doen. Als je wilt dat studenten een vaardigheid leren, dan ontwerp je een oefening waarin ze die vaardigheid ook kunnen oefenen. Kortom: laat ze oefenen met wat ze moeten weten, snappen en kunnen.
Vervolgens toets je altijd of studenten ook daadwerkelijk het gebodene geleerd hebben door bij hen te checken of dat zo is (‘Noteer in jouw woorden de kern van deze les’). Dat is weer een nieuwe leeractiviteit op zich. Hiermee maak je leren zichtbaar!
2. Geef en werk met beroepsechte opdrachten
Opdrachten sturen het leren, dragen bij aan het leerproces van studenten en creëren leerdynamiek. Zorg altijd voor echte opdrachten uit, of ontleend aan de beroepspraktijk. Laat studenten een tastbaar resultaat opleveren. Als docent begeleid je studenten bij de opdrachten door vragen te stellen, verwijzingen te geven, iets uit te leggen of iets voor te doen.
3. Vertoon gastheerschap
Een goed begin is het halve werk. Stem voor aanvang van de les af op de studenten. Zorg voor absolute en positieve aandacht voor jouw studenten. Dit doe je door: op tijd aanwezig te zijn, organisatorisch klaar te zijn, een open houding te hebben, de studenten welkom te heten, de klas door te gaan en interesse te tonen. Iedereen is welkom en het doel is contact maken, waardoor er verbinding ontstaat.
4. Bied studenten keuzes
Geef studenten de mogelijkheid om tijdens de les te kiezen. Bijvoorbeeld te kiezen om voor uitleg van de docent in de klas te blijven, of ergens anders te werken. De keuze om alleen, in tweetallen of in groepen aan een opdracht te werken. De keuze om delen van de lesstof over te slaan omdat ze het al kennen. De keuze om een eigen onderwerp of opdrachtgever bij een opdracht te kiezen. Tot zelfs de keuze wanneer ze de toets mogen doen. Je geeft eigen verantwoordelijkheid aan de studenten en creëert een 'werken mét'-leerklimaat.
5. Hanteer de 70%/30%-regel
Zorg dat studenten in de les voor 70% aan het woord en aan het werk zijn en jij voor maar 30%. Het zijn de studenten die komen om te leren. Een uitdaging op zich!
Op naar 2016 waarin niet lesgeven, maar leren centraal staat!
Leestip:
Alard Joosten werkte als docent en trainer voor verschillende hogeronderwijsinstellingen. Heeft 15 jaar gewerkt bij de HU als docent, opleidingsmanager en kwaliteitszorgmedewerker. Adviseert en traint sinds 2014 met ALtraining en advies opleidingen bij professionaliseringskwesties, met de nadruk op didactiek en audits.
