Saskia van Laar en Alard Joosten, van De Docentenacademie voor effectief onderwijs, geven tips voor beter lesgeven. Ditmaal Saskia van Laar over voetbaltrainers en hoe je studenten stimuleert om fouten te maken.
'Voordat ik een fout maak, maak ik hem niet' (Cruijff)
In nagedachtenis van Johan Cruijff wil ik graag een pleidooi houden om veel te leren van de sport. Voetbal is niet echt mijn ding, maar ik smul van de verhalen van voetbaltrainers. De manier waarop zij hun team verder brengen, kan toch voor ons heel inspirerend zijn?
Zo vertelde Alex Pastoor, trainer van Sparta, nadat ze met 4-0 verloren hadden van NEC: ‘We hadden ze na afloop bijna bedankt voor ons verlies, want nu wisten we waar onze fouten lagen en konden we onszelf verbeteren’. Prachtig hoe Pastoor fouten omarmt. Dat is precies wat we als docent bij onze studenten willen bereiken.
Als we hen een veilige leeromgeving willen bieden, dan is fouten maken juist een van de belangrijke uitgangpunten om te leren. Als het goed is, wijzen wij ze niet persoonlijk af en ontstaat er geen onoverkomelijke schade. Wij vangen ze juist op, leren hen iets nieuws en moedigen hen aan om vooral door te gaan. Fouten maken moeten we dus juist stimuleren.
Vijf tips hoe je studenten stimuleert fouten te maken:
1. Ben zelf tijdens je les open over je fouten: wanneer je iets niet goed doet in je onderwijs, zeg dit hardop zonder jezelf helemaal onderuit te halen. Zeg het ook wanneer je tevreden bent met je eigen manier van doen. Zo leren zij dat je jezelf prima kunt beoordelen en nog steeds rechtovereind kunt staan.
2. Vertel en demonstreer dat de snelste manier van leren is door fouten te maken. Dit verlaagt hun schaamte en motiveert hen te experimenteren en te leren door te doen.
3. Laat ze een oefening of opdracht doen en geef na afloop het goede antwoord. Laat ze zelf beoordelen waar ze in de fout gaan en wat ze hiervan kunnen leren.
4. Juich wanneer een student een fout maakt. Zo ‘frame’ je fouten als kans om van te leren.
5. Stimuleer om fouten te delen. Zeker in trainingen kan dit goed werken omdat je dan kunt refereren aan herkenbare persoonlijke praktijksituaties. Begin zelf met je blunders te delen over bijvoorbeeld je onderhandelingen. Dan kunnen zij ook hun ervaringen vertellen en kun je met elkaar kijken wat je ervan kunt leren.
Fout gezien in dit verhaal? Daar kunnen wij alleen maar van leren. Aanvullende tips? Ook van harte welkom! Reageer hieronder.
Saskia van Laar werkt twintig jaar als docent, trainer, docentopleider, adviseur, projectleider en interim-manager voor verschillende hoger onderwijsinstellingen en commerciële trainingsbureaus. Sinds 1 januari 2016 is zij mede-eigenaar van De Docentenacademie, voor effectief onderwijs. Samen met Alard Joosten adviseert, traint en begeleidt zij hier vanuit beginnende en ervaren docenten in les- en begeleidingssituaties).
