Saskia van Laar en Alard Joosten, van De Docentenacademie voor effectief onderwijs, geven tips voor beter lesgeven. Ditmaal Alard Joosten over je positie in de klas.
Loop eens door de gangen van school en werp een blik in de klaslokalen: waar bevindt de docent zich? Sommige docenten staan uit te leggen voor het bord, anderen zitten achter of op een tafel te vertellen, anderen staan bij groepjes studenten om hen te helpen…allerhande posities nemen docenten in de klas in. Wat is jouw favoriete plaats voor de groep?
Laatst was ik op bezoek in een les Sociologie van een docente. De les van 45 minuten bestond uit een uitleg van theorie, het maken van een opdracht in groepen en een nabespreking van deze opdracht. Kortom, een mooie afwisselende les. De docente stond gedurende de hele les. Toen ik daar in de nabespreking, wat over opmerkte, reageerde de docente: ‘O, daar ben ik mij helemaal niet bewust van, ik sta altijd voor de groep’.
Nadenken over jouw positie voor de groep en daar bewust mee omgaan, mag naar mijn idee vaker gebeuren. De plek die jij inneemt, ondersteunt het leerklimaat in de klas en draagt dus bij aan het leren van studenten. Hoe kan je met zitten en staan het leerklimaat verbeteren?
1. Sta frontaal voor de groep wanneer je leiding neemt en autoriteit pakt. Leeractiviteiten als theorie uitleggen en instructie geven zijn uitermate geschikt om te gaan staan. De boodschap is: ik ben aan het woord en ik wil dat jullie nu luisteren. Je bent duidelijk inhoudelijk leider of geeft leiding aan het proces.
2. Zit voor de groep wanneer je autoriteit weggeeft en de interactie tussen de studenten wilt bevorderen. Leeractiviteiten als discussie voeren en nabesprekingen van opdrachten lenen zich hier uitermate voor. De boodschap is: jullie zijn aan het woord en ik faciliteer het gesprek. Je bent duidelijk procesbegeleider.
3. Loop ook eens naar achteren in de klas om zo ook die studenten meer te betrekken. Dan laat je zien dat het niet uitmaakt waar een student zit, hij of zij wordt altijd betrokken.
Wat je ook doet, houd focus op alle studenten. Als je zit betekent dit bijvoorbeeld dat een carréopstelling van de tafels het meest geschikt is. Dan heb je contact met iedereen.
Speel met je positie in je eerstvolgende les. Ik ben benieuwd naar de effecten op jezelf en de studenten. Ik hoor het graag!
Alard Joosten werkt als trainer en adviseur voor verschillende hoger onderwijsinstellingen. Heeft 15 jaar gewerkt bij de HU als docent, opleidingsmanager en kwaliteitszorgmedewerker. Sinds 1 januari 2016 is hij mede-eigenaar van De Docentenacademie voor effectief onderwijs. Samen met Saskia van Laar adviseert, traint en begeleidt hij beginnende en ervaren docenten in les- en begeleidingssituaties.
