In een serie didactische lessen geeft trainer en adviseur Alard Joosten tips aan docenten in het hbo over lesgeven en begeleiden. Les 4: van weten naar snappen en kunnen.
Kennis kun je aanbieden, maar het is toch echt de zaak van de student wat hij daar verder mee doet. Meestal wordt in een afsluitend tentamen gecheckt of de student de aangeboden kennis kan reproduceren. De student die slaagt, heeft laten zien dat hij het tentamen met een voldoende kon afleggen. Maar is deze student ook vakbekwaam? En omgekeerd, zijn de studenten die het tentamen niet haalden, onbekwaam voor het beroep? Heeft dit leren iets te maken met het leren van een beroep?
Binnen beroepsopleidingen leren studenten beroepswerkzaamheden. Het gaat om kundigheid, deskundigheid of bekwaamheid. Wie slaagt voor de opleiding, kan beroepstaken uitvoeren en zich daarover verantwoorden. Voor het uitvoeren en verantwoorden van deze taken heeft een professional kennis en vaardigheden nodig. Vaak gaat het om complexe vaardigheden die helaas niet altijd direct in de beroepsrealiteit geleerd kunnen worden, maar wel door te oefenen en te proberen binnen school. Binnen school gebeurt dit vaak doordat de docent eerst theorie uitlegt, soms gerelateerd aan wat praktijkvoorbeelden, om daarna of zelfs in een volgende cursus te starten met het oefenen van (deel)vaardigheden.
Er is niks op tegen om studenten eerst kennis te laten leren, maar wel als het te lang duurt voordat die kennis kan worden gebruikt bij het uitvoeren van handelingen. Als bovendien die kennis inhoudelijk ook nog ver weg staat van de uit te voeren handelingen, zijn we nog verder van huis. Het te veel los van elkaar aanbieden van kennis en vaardigheden is niet efficiënt.
Daar komt nog bij dat kennis hebben iets heel anders is dan een vaardigheid beheersen. Studenten kunnen iets weten, maar of ze het dan ook snappen en vervolgens ook kunnen toepassen?
Het is aan jullie, docenten, om studenten te begeleiden bij al deze stappen. Die stappen vragen ieder om een specifieke didactische aanpak. Wanneer je daarin slaagt, dan ben je een leermeester in optima forma!
Leestips over de didactische aanpak van de stappen weten, snappen en kunnen:
Alard Joosten (1966) werkte als docent en trainer Taalbeheersing voor verschillende hogeronderwijsinstellingen. Hij heeft 15 jaar gewerkt bij de Hogeschool Utrecht als docent, opleidingsmanager en kwaliteitszorgmedewerker. Sinds 2014 is hij zelfstandig ondernemer. Met zijn bedrijf ALtraining en advies (www.altraining.nl) traint en adviseert hij opleidingen op professionaliseringskwesties, waarbij hij zich vooral toelegt op didactiek en audits.
