In een serie didactische lessen geeft trainer en adviseur Alard Joosten tips aan docenten in het hbo over lesgeven en begeleiden. Les 9: hoe krijg ik studenten actief?
De docent staat voor de groep. Hij legt uit en is druk in de weer met zijn powerpoint. De ene dia volgt de andere. Sommige studenten kijken hem aan, maar de meesten zitten achter hun laptop. Aantekeningen maken? Nee, niet nodig, want de presentatie komt toch op Sharepoint. Kunnen ze door met foto’s bekijken, kleding bestellen en met Candy Crush. Aan het einde van de 45 minuten monoloog veren sommige studenten nog even op als de docent de studenten nog een huiswerkopdracht opgeeft. Dit patroon zet zich voort gedurende zeven weken. Als klap op de vuurpijl volgt een multiplechoicetoets waarin studenten de kennis uit de colleges en het leerboek moeten reproduceren. En zo zijn er weer een aantal studiepunten gehaald.
Dit soort praktijken komen nog veel voor in het hoger onderwijs. De docent is druk met voorbereiden en geven van de colleges en het maken van de toets. Hij voelt zich hoogst verantwoordelijk voor het leren van de studenten. Hij denkt na over hoe hij studenten aan het werk kan zetten of hoe hij instructies effectiever kan laten verlopen. De studenten wachten af wat de docent te bieden heeft. Zij zijn afhankelijk van de docent. De studenten worden actief als ze zin en tijd hebben. En ze komen pas echt in het geweer als de toetsdatum nadert. Het is de docent die werkt VOOR de studenten. Zowel de docent als de student zijn offline: ze staan niet meer met elkaar in verbinding.
Wanneer je wilt dat studenten actief zijn, dan zul je als docent echt moeten werken MET studenten in plaats van voor studenten. Dit betekent dat je studenten echt als deelnemer serieus neemt, ze actief betrokken maakt bij het klassengebeuren en ze keuzes biedt. Je bent beiden online.
Kortom, je geeft als docent studenten een stem en een eigen en grotere verantwoordelijkheid voor hun leren. Dat kan door ze betekenisvolle opdrachten te geven die hoge orde leren vereisen, in plaats van dat jij een monoloog of een powerpoint afdraait waarbij ze alleen aantekeningen maken. Het kan ook door studenten de keuze te bieden om de stof eerst zelf te bestuderen of om eerst te luisteren.
Kortom: maak studenten betrokken! Dat is jouw verantwoordelijkheid als docent. Jij kunt namelijk een leerklimaat creëren van ‘werken MET elkaar’.
Leesstip:
- Ebbens, S. en S. Ettekoven. (2013). Effectief leren. Hoofdstuk 6: Bevorderen van het leerklimaat
Alard Joosten werkte als docent en trainer voor verschillende hogeronderwijsinstellingen. Heeft 15 jaar gewerkt bij de HU als docent, opleidingsmanager en kwaliteitszorgmedewerker. Adviseert en traint sinds 2014 met ALtraining en advies opleidingen bij professionaliseringskwesties, met de nadruk op didactiek en audits.
