Column Ad Franzen: Balpen

Ik heb een tic. Overal in mijn leven vind ik voortdurend balpennen (vroeger ballpoints geheten). In klaslokalen, op zelfstudieplekken en langs de kant van de weg. Nooit kan ik het laten de ‘weesbalpen’ op te rapen en in mijn etui te proppen bij de dertig die er al in zitten.
Op een belangrijk moment in mijn leven had ik geen balpen bij me en dat heeft me jarenlang achtervolgd. Het was een warme zomerdag in augustus 1967 en ik was op mijn nieuwe (middelbare) school aangekomen. Het was een uur fietsen en onderweg was ik de weg kwijtgeraakt in Amstelveen. Met een rood hoofd en net op tijd had ik het klaslokaal van klas 1C gevonden. Onze klassenleraar, een oude strenge docent aardrijkskunde, ging het lesrooster dicteren. Lesroosters gingen in die tijd nog een heel jaar mee. Ik had mijn agenda, mijn woordenboek en mijn Bosatlas maar in mijn nieuwe drievaks varkenslederen schooltas kon ik geen ballpoint vinden. Toen de leraar het rooster van maandag had voorgelezen, had ik eindelijk de moed gevonden mijn vinger op te steken en stamelde ik, dat ik mijn ballpoint was vergeten. De leraar kreeg een frons in zijn voorhoofd en ik hoorde hem denken (‘wat voor kakkerlak vergeet een ballpoint op zijn eerste schooldag als brugmug?’). Na een eindeloos durende stilte haalde de docent een ballpoint uit de binnenzak van zijn colbert.
Als boerenjongen viel ik door mijn dialect behoorlijk uit de toon bij de ‘fine fleur’ van Amstelveen en door het incident met de ballpoint kon ik het schudden: ik werd het mikpunt van de klas. Om te pesten, kozen mijn medeleerlingen mij tot klassenvertegenwoordiger, zodat ik verantwoordelijk werd voor het klassenboek. Natuurlijk was ik dat klassenboek voortdurend kwijt, wat leraren mij niet in dank afnamen en veel plezier bij de daders opleverde. Ik deed erg mijn best met leren maar hoe hoger mijn cijfers werden, des te moeilijker werd mijn positie in de klas. Op een dag in maart werd ik door vijf klasgenoten in een prullenbak geperst, zodat alleen hoofd, armen en onderbenen nog boven de rand uitstaken en triomfantelijk op het bureau van de leraar gezet, die een minuut later verbaasd zijn lokaal binnenkwam. De daders werden gestraft, maar ik durfde in de pauzes geen voet meer buiten het gebouw te zetten zonder leraar in de buurt. Kom gratis bij mij een ballpoint ophalen, als je hem hebt vergeten…