De omstreden prestatieafspraken met het hoger onderwijs hadden beslist ook hun goede kanten, concludeert een commissie van de hogescholen in een zojuist verschenen rapport. Maar de overheid kan zich voortaan maar beter afzijdig houden.
Zes hogescholen moeten geld betalen omdat ze sommige prestatieafspraken met het ministerie van Onderwijs niet zijn nagekomen: studenten behalen er niet snel genoeg hun diploma. Die beslissing riep wrevel op, ook bij andere hogescholen. Die prestatieafspraken zijn niet voor herhaling vatbaar, vinden ze in het hbo.
Badwater
Maar gooi het kind niet met het badwater weg, waarschuwt een commissie onder leiding van voormalig ChristenUnie-leider Arie Slob. Die heeft op verzoek van de hogescholen de prestatieafspraken tegen het licht gehouden, vlak voordat het kabinet zelf aan een evaluatie begint. Zijn rapport is vanmiddag gepresenteerd.
De afspraken over verbetering van de onderwijskwaliteit hebben wel degelijk iets in beweging gebracht, vindt de commissie. De afspraken gingen bijvoorbeeld over het tempo van studenten, het aantal tussentijdse afhakers, onderwijstijd en bijscholing van docenten, maar ook over de koers van de hogeschool: waar zijn we goed in, waar willen we ons op toeleggen?
Vooral dat laatste heeft goed gewerkt, meent Slob. ‘Vrijwel alle betrokkenen zijn positief over de verscherpte aandacht die de prestatieafspraken ten aanzien van profilering teweeg hebben gebracht.’ En de overige afspraken hebben in elk geval meer focus gebracht: ‘Hogescholen zijn beter naar hun onderwijsdata gaan kijken en dat heeft de instellingen geholpen om verbetertrajecten op te zetten.’
Beter vergelijkbaar
‘Het is goed dat de hogeschool concrete doelen formuleert’, aldus Slob. En dat moeten voor zover mogelijk ‘meetbare doelen’ zijn. Het is ook goed dat de hogescholen hun definities op elkaar hebben afgestemd, zodat de onderwijsprestaties beter vergelijkbaar zijn.
De afspraken hadden wel wat zorgvuldiger mogen worden voorbereid. Neem de volgende keer wat meer tijd voordat u zo’n grote stap neemt, adviseert Slob de politiek. En voorkom dat hogescholen aan allemaal verschillende partijen verantwoording moeten afleggen: ze hebben nu niet alleen te maken met de reviewcommissie van de prestatieafspraken, maar ook met de Onderwijsinspectie en de steeds strengere kwaliteitskeurmeester NVAO.
Hoe dan ook vraagt de samenleving om verantwoording. Kom daarom met een alternatief en maak afspraken met belanghebbenden binnen de hogeschool (docenten en studenten) en met belanghebbenden in de samenleving (bijvoorbeeld het werkveld).
En de minister? Die kan gewoon bepalen dat hogescholen hun ambities moeten formuleren en zelf afspraken op papier moeten zetten. Als ze die taak niet goed uitvoeren, roept zij hen ter verantwoording. Maar zelf prestatieafspraken met afzonderlijke hogescholen maken zou het kabinet niet meer moeten doen.
