Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal: over omkoping in Ivoorkust en dividendbelasting in Nederland.
Vele westerlingen ergeren zich aan de corruptie, die in veel Aziatische en Afrikaanse landen niet lijkt uit te bannen. Eind vorige maand sprak ik met enkele Libanese softwareondernemers die naar Ivoorkust waren geweest. Ze hadden daar met de Libanese ambassadeur, Ivoriaanse ambtenaren en enkele ondernemers uit dat land gesproken in de hoop zaken te doen.
Ze kozen juist Ivoorkust, omdat dat land in het verleden een Franse kolonie was. En Libanon werd in 1920 aangewezen tot Frans mandaatgebied dat in 1943 werd opgeheven. Tot op heden spreekt de elite nog steeds keurig Frans en natuurlijk Arabisch. Daarom is de bestuursstructuur in Libanon en in de voormalige Franse koloniën nagenoeg hetzelfde als in Frankrijk. Dat maakt communiceren en zakendoen met die Franstalige Afrikaanse landen makkelijk.
Door de burgeroorlog in de jaren tachtig zijn veel Libanezen gevlucht naar het buitenland. Maar ook daarvoor vestigden de Libanezen zich over de hele wereld als echte handelaren. In Ivoorkust zou bijna 40 procent van de economie in handen zijn van (voormalige) Libanezen, wat zij de Libanese diaspora noemen.
Volgens genoemde Libanese ondernemers is het onmogelijk om zaken te doen in Ivoorkust zonder omkoping. Dit vinden zij eigenlijk een verkeerd woord. Er wordt niet onder tafel geld betaald om een overeenkomst te sluiten, dat gaat boven tafel, openlijk. De hoogste ambtenaren vragen er gewoon om, iedereen doet ‘t. Als je niet wil, dan kan je het zakendoen vergeten.
Zo’n mentaliteit lijkt ook te heersen op Sint-Maarten waar de eilandbewoners vriendjespolitiek heel gewoon vinden. De Britse econoom Charles Kenny zegt echter in een interview in het maandblad One World dat er bij ontwikkelingswerk teveel focus ligt op corruptie, waardoor prima werkende projecten onterecht worden beëindigd.
Corruptie vindt hij wel degelijk een probleem. ‘Ambtenaren moeten burgers dienen en niet hun zakken vullen. Onderwijzers moeten lesgeven en niet thuisblijven. Natuurlijk is het verkeerd wanneer bedrijven smeergeld betalen aan politici en ambtenaren om de andere kant op te kijken, maar een duidelijk, bepalende impact heeft het niet’.
Volgens Kenny kun je beter verhuizen naar een andere planeet als je geen tolerantie kunt opbrengen voor corruptie. Hogescholen en universiteiten hebben toch ook uitwisselingsprogramma’s met partners in landen waar ze het met de mensenrechten en corruptie niet zo nauw nemen?
Er zijn tegenwoordig nog maar weinig landen zonder corruptie. Hoe staan we tegenover 1,4 miljard dividendbelasting voor buitenlandse aandeelhouders in plaats van dat geld te besteden aan onderwijs in ons eigen land? Is dat ook een vorm van toegeven aan corruptie van onze eigen overheid?
