In september zijn er weer drie nieuwe Associate degrees (Ad’s) begonnen. Het gaat om Sales & Accountmanagement, Digitale Techniek & Media en Bouwmanagement. Blijkbaar was daar behoefte aan. Instituutsdirecteur Mark Tammer, opleidingsmanager Karien Brentjens en teamleider Linda van den Broek vertellen over ‘hun kindjes,’ de grootse denkfout over het hbo en de noodzaak van een nieuwe kijk op praktijkonderwijs.
‘Een volwaardig erkend hbo-diploma halen in twee jaar,’ zegt het filmpje op jullie site. Hoe zit dat?
Tammer: ‘Het filmpje klopt en jij maakt de klassieke denkfout. Een opleiding in het hbo duurt niet automatisch vier jaar. Je hebt meerdere niveaus, waaronder de Ad (niveau 5), de bachelor (6) en master (7). Ze hebben allemaal een andere tijdsduur.’
Wat is het verschil tussen de Ad Bouwmanagement en de bachelor Built Environment?
Tammer: ‘De Ad leidt smaller en vaak specifieker op en geeft minder kennis over zaken als bouwfysica en architectuur. Bij de bachelor heb je het al snel over de visie voor een geheel gebied of stad.
Van den Broek: ‘De studenten van de bachelor kunnen goed concepten bedenken en prototypes definiëren. De Ad’ers kunnen ze ook bouwen.’
Wat kun je zeggen over het type student dat voor een Ad kiest?
Brentjens: ‘Over het algemeen hebben ze meer levenservaring. Begin twintig, een beetje gewerkt of een opleiding achter de rug. Vaak hebben ze al een baantje in de richting van hun opleiding. Dan maakt een student Digitale Techniek & Media bijvoorbeeld decors of werkt al aan producties vanuit zijn zolderkamer.’
Een jaar geleden stond er in vrijwel geen enkele vacature een Ad als vereiste opleidingsniveau. Hoe is dat nu?
Van den Broek: ‘In de meeste vacatures zie je hbo-niveau als vereiste, daar voldoen onze studenten dus aan. We zien een verschil tussen multinationals en kleinere bedrijven. Die eerste zitten vaak ingewikkelder in elkaar en hebben de noodzaak om een vierjarige opleiding te eisen, terwijl de kleinere partijen juist blij zijn met de praktijkgerichte werknemer. We voeren gesprekken met het midden- en kleinbedrijf om ons heen en zien dat het Ad-diploma steeds meer gevraagd wordt.’
Brentjens: ‘Toch kunnen we nog werken aan onze naamsbekendheid. In het buitenland is het Ad- diploma al een begrip, in Nederland nog niet.’
Tammer: ‘Er wordt landelijk goed aan de weg getimmerd. Dit zie je onder meer in het feit dat in steeds meer cao’s en functiehuizen niveau 5 terugkomt, zoals in de Metalektro, politie en kinderopvang.
De Ad wordt aangeprezen als een tussenstap tussen mbo en hbo. Waarom is die overgang lastig?
Tammer: ‘Bacheloropleidingen richten zich vooral op instroom vanuit het voortgezet onderwijs en dan past het ingangsniveau niet helemaal. Een voorbeeld is het gebruik van de grafische rekenmachine bij technische studies; de meeste mbo-opleidingen gebruiken die niet.
Van den Broek: ‘Soms zijn studenten van het mbo er nog niet aan toe om zich te binden aan een opleiding van vier jaar. Het kan ook zijn dat ze pas later in het mbo ontdekt hebben dat ze de capaciteiten hebben om door te leren. Dan is een Ad laagdrempeliger, praktijkgericht en een veiligere route.’
Na je Ad kun je doorstuderen bij een bacheloropleiding. Is het lastig voor jullie om dat goed te laten aansluiten?
Brentjens: ‘We streven ernaar dat een Ad’er binnen twee jaar (120 studiepunten) ook een bachelor kan halen. Dat wil niet per se zeggen dat hij naadloos instroomt in het derde jaar. Het hangt van de opleiding af hoe die aansluiting is. Soms zijn er bijvoorbeeld nog vakken uit de eerste jaren nodig. Bij andere opleidingen kan het zijn dat de stage uit het derde of vierde jaar overbodig is. Vaak zie je dat studenten de vrije keuze- of minorruimte inzetten om de deficiënties op te lossen.
Blijven de Ad’s van de HU allemaal in Amersfoort?
Tammer: ‘Amersfoort heeft er een mooie signatuur voor. Er zit hier veel MKB waarmee we kunnen samenwerken en waar de studenten werkzaam kunnen zijn. Utrecht heeft een meer academisch karakter op het Science Park naast het UMC, de UU en de nodige onderzoeksinstellingen. Ook willen wij graag het “Academy model” toepassen, dus de Ad’s lokaal positioneren zodat we veel en gemakkelijk kunnen samenwerken. HU-Amersfoort biedt ons de mogelijkheid dat te doen met het mbo, dat deels ook in ons pand huist.
We hebben nu zeven Ad’s. Hoeveel willen jullie er hebben over vijf jaar?
Brentjens: ‘Een Ad bestaat alleen als er vraag naar is vanuit het beroepenveld. We zijn voortdurend in gesprek met bedrijven, de overheid en bacheloropleidingen om te vragen waar ze behoefte aan hebben. Wij hopen in 2021 weer drie nieuwe programma’s te starten.’
Tammer: ‘Als je kijkt naar de verschillende sectoren, arbeidsplaatsen en de behoefte aan op-, om- en bijscholen is het logisch dat we over een paar jaar een passend en dekkend portfolio hebben van in totaal zo’n vijftien Ad’s. We praten landelijk ook met andere hogescholen over de noodzaak van een nieuw Ad en willen voorkomen dat niet iedereen hetzelfde doet onder een andere titel. Als we vermoeden dat een nieuwe Ad gewenst is laten we dat eerst onderzoeken door een onafhankelijke partij. We zijn in ieder geval tevreden over de groei in studentaantallen: dit jaar hebben wij 580 ingeschreven studenten.
Tijdens economische crises en hebben werkgevers minder geld om hun personeel op cursus te sturen. Zullen we krimpen?
Van den Broek: ‘Ik denk dat andere opleidingen meer te vrezen hebben dan wij. Bijscholen zal belangrijker worden en niet alle opleidingen voorzien daarin.’
Ten slotte: wat is het grootste misverstand over de Ad?
Tammer: ‘Dat het geen hbo is, of dat het een “verkorte” variant is van de bachelor. Dat is het dus niet.’
Van den Broek: ‘Ik zie vaak dat ouders graag willen dat hun kinderen minimaal de vierjarige bachelor gaan doen. Ze vinden mbo of een Ad soms minder. We moeten af van dat waardeoordeel. Het is praktijkgericht onderwijs en als dat beter bij je past, kun je beter daarvoor kiezen.’
Tammer: ‘Precies. Veel mensen van het vwo gaan – conform verwachting – automatisch naar de universiteit. Waarom? Als je een doener bent, is het hbo een beter idee.’
