Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal: over de status van het lerarenberoep.
De afgelopen weken was er veel gesteggel over de flexwet. Het ging met name over invalkrachten in het onderwijs. En meteen werden daar veel meer onderwerpen over het onderwijs aan gekoppeld die jaarlijks terugkomen, zoals kleinere klassen, toegenomen werkdruk, te laag salaris, aankomend lerarentekort, afgenomen status van het leraarschap.
Een aantal van mijn eerste blogs in Trajectum gingen over wat status allemaal beïnvloedt. Dat begint al bij de naam. Heb je vier voornamen en een driedubbele achternaam, dan geeft dat een bepaalde status. Het lijkt alsof status en imago gekoppeld kan worden aan hoeveel men verdient. Veel onderwijsgevenden geven echter niet zoveel om hun imago. Het werk is hun passie.
Imagodevaluatie begon bij de babyboomers. Ik kan me nog herinneren dat ik hospiteerde en op sommige scholen in een colbert en met stropdas moest verschijnen. Mijn generatie deed de stropdas snel bij de mottenballen, lang voordat prins Claus de zijne demonstratief afdeed. Ook ons colbertje werd vervangen door een trui met daaronder een spijkerbroek. En helemaal desastreus voor het imago van de leraar, denk ik, was dat je hem of haar bij de voornaam mocht noemen. Kom daar maar eens om bij onze ooster- en zuiderburen.
Misschien zijn dit redenen waarom het beroep van leerkracht de laatste halve eeuw steeds minder serieus is genomen. Belachelijk, maar zo beoordeelt men onbewust. Een ander voorbeeld uit de tijd dat ik in het bedrijfsleven werkte. Er was een vergadering met hotemetoten uit verschillende landen. Mijn baas, heel casual gekleed, en ik, jasje-dasje, vertegenwoordigden onze vestiging. Ik werd steeds als eerste benaderd, omdat men mij als de baas zag, puur door mijn kleding.
Columnist René Kneyber schreef in Trouw dat het leraarschap in Finland zo’n hoge status heeft dat Finse vrouwen het allerliefste met een leraar zouden trouwen, liever nog dan met een advocaat of arts. Voorzitter Loek Schueler van CNV Onderwijs zegt in de Gooi & Eemlander dat het beroep van leraar aantrekkelijker gemaakt moet worden. Maar wie wil er nog voor de klas, vraagt Michiel Couzy zich af in Het Parool. En in de zomer schreven Michiel Hulshof en Esther de Roos een artikel in Vrij Nederland met als kop ‘Hoe krijgt Nederland excellent onderwijs?’.
Terwijl de status van de lesgevers devalueert, wordt er veel geschreven over het onderwijs. Als er veel over je wordt gepubliceerd als voetballer, stijgt niet alleen je imago, maar ook je salaris. Jammer genoeg geldt die regel niet als je leerkracht bent.
