De avond begint meteen goed: 'Op verzoek van de heer Stapel mag uit dit interview absoluut niet worden geciteerd.' De heer Stapel is in dit geval Diederik Stapel, de voormalig hoogleraar die in 2011 werd betrapt op een van de omvangrijkste wetenschapsfraudes ooit. Diegenen die het interview afnemen zijn Klaske Schep en David Ollivier de Leth, normaliter verantwoordelijk voor de lezingen van studentenvereniging SIB-Utrecht.
We zijn bij de eerste editie van Utrecht College Tour, een interviewreeks waarbij ook de studenten in de zaal de kans krijgen om hun vragen te stellen. Het concept lijkt op het NTR-programma College Tour met Twan Huys, maar onderhoudt daar geen banden mee. Studium Generale zit achter het idee en organiseert deze sessies samen met onder meer SIB en LeF, de studievereniging van de School voor Journalistiek. De première kan op een publiek van zo’n 75 studenten rekenen, waarvan het merendeel geen lid is van SIB. Een goed teken volgens de organisatoren, omdat naast de vaste leden dus ook mensen zijn komen opdagen die voor het eerst Instituto Cervantes aan het Domplein, dé plek voor SIB-lezingen, bezoeken.
'Soms denk je dat hij niet gaat antwoorden'
Diederik Stapel zit ontspannen vooraan, in een gemakkelijke, rode stoel. Hij neemt de tijd wanneer hem een vraag wordt gesteld. Soms denk je dat hij niet meer gaat antwoorden, maar dan komt hij plotseling toch nog met een breedvoerig verhaal. Een verhaal dat hij al klaar had liggen, overigens, en dat hij alleen nog hoefde in te passen in het interview. Dat is niet vreemd, met een boek over zijn frauduleuze loopbaan al twee jaar in de winkels.
Is het gek dat Stapel niet wil worden geciteerd? Eigenlijk wel. Naast zijn ontboezemingen in het boek Ontsporing stond vorig jaar in Vrij Nederland al een veelomvattend interview. De man uit dat interview is overduidelijk dezelfde als die van vanavond. Antwoorden komen grotendeels overeen, voorbeelden en anekdotes recyclet hij ook. Stapel probeert constant de rollen van interviewer en geïnterviewde om te draaien of, als dat niet lukt, de vragen. De kreet ‘We kunnen het ook anders bekijken’ (niet letterlijk geciteerd hoor, heus niet!) komt meermaals voorbij, waarna Stapel de vraag naar zijn hand probeert te zetten. Ik heb niet geturfd hoe vaak Stapel een antwoord gaf dat wél aansloot op de gestelde vraag, maar ook als ik dat had gedaan, zou ik het vrij rustig hebben gehad.
Genoeg interessants
De interviewers valt dat niet te verwijten. Schep en Ollivier de Leth organiseren normaliter lezingen voor SIB, waarbij ze genoeg voorbereiden maar niet zelf de vraaggesprekken leiden. Dat ze nu toch die stap hebben genomen, is dapper. En ze deden het goed. Door bepaalde vragen steeds iets anders te verpakken, wisten ze Stapel genoeg interessants te ontlokken voor twee helften van 50 minuten. Alleen jammer dat ik niets daarvan mag citeren…
Niels Peuchen is columnist bij Trajectum en was namens het hogeschoolblad aanwezig bij de eerste Utrecht College Tour.
Foto: SIB
