Iedere week fietst Social Work-docent Marco van Stralen van Hilversum via Bussum naar Huizen en weer terug. Een rit van 27 kilometer, nodig voor zijn werk. Van Stralen begeleidt zijn studenten tijdens hun stages in de wijk- en buurtcentra. Trajectum ging een middag mee met de coachende docent op de fiets.
‘Als leerteamcoach moet ook ik me kwetsbaar op durven stellen. Soms komt een opmerking van een student best binnen. Daar denk ik later op de fiets nog even goed over na, om vervolgens tot de conclusie te komen: verdomd, die heeft gelijk.’
In wijkcentrum Uit-Wijk in Bussum zitten woensdagochtend groepjes ouderen te kaarten of een kopje koffie met elkaar te drinken. Er heerst een toegankelijke sfeer: de barvrouw biedt direct een kopje koffie aan en iedereen lijkt elkaar te kennen. Het heeft die typische look and feel van een oud gebouw. Kleurig zeil op de vloeren en wat grijzige lokalen.
Even verderop in Huizen, bij jongerencentrum Connect, hangt een zelfde soort sfeer. Elke woensdagmiddag bespreken de tweedejaars Social Work-studenten hun agendapunten in jongerencentrum Connect in Huizen en Wijkcentrum Uitwijk in Bussum. De meeste van deze studenten begeleiden bij welzijnsorganisatie Versa*, waaronder deze twee wijkcentra vallen, activiteiten voor jongeren en ouderen. Sommigen kozen een andere stage.
‘Hoe ging je onderzoek afgelopen week? Waar liep je tegenaan?’ De vragen worden niet gesteld door docent Marco van Stralen. Hij luistert en observeert wat zijn studenten bespreken tijdens het leerteammoment. Ineens breekt hij in. ‘Een vraag: komen jullie wel aan je uren?’
Er ontstaat een discussie. Een studente komt niet aan haar uren. ‘Toen ik hier begon met stage, was mij vanuit school beloofd dat ik 24 uur zou maken. Maar ik haal er misschien zes per week. Ik baal daarvan, maar moet eerlijk toegeven dat ik zelf ook geen actie heb ondernomen om er meer uren van te maken. Ik ga nog eens mailen voor een extra activiteit.’
Veranderende rol van de docent
Hier heeft Van Stralen zijn studenten waar hij ze hebben wil. Het nieuwe leren – leerteamleren – is gefocust op reflectie, persoonlijke groei. ‘De rol van de docent verandert van alwetende verteller naar coach. Ik vertel studenten niet wat ze moeten doen, ik wil dat ze zelf ontdekken wat ze moeten doen. Is er een conflict met een stagebegeleider of collega? Dan wil ik dat ze ontdekken wat hun rol daarin is. Dat ze zelf iets ondernemen om hun probleem op te lossen. En dat ze uit eigen beweging bij mij aangeven wat ík kan doen om te helpen.’
Het idee van werken met leerteams past binnen de onderwijsvisie van de HU. Studenten organiseren hun eigen leerproces, in een ‘oefenomgeving’, maar wel in relatie met het beroepenveld. Iedere opleiding vult dat op zijn eigen manier in.
Botsende culturen
Soms zorgt dat voor frustraties – of liever gezegd ‘uitdagingen’. De methode van Van Stralen, leerteams op locatie, is uniek binnen de HU. Dat maakt het organisatorisch soms lastig, merkt hij. ‘Aan de ene kant heb ik te maken met een professionele organisatie als Versa Welzijn* en aan de andere kant de HU. Ik zit als praktijkbegeleider tussen die twee culturen in. Dat kan weleens botsen. Zo komen denkwijzen over roosters van zowel professionals als studenten en docenten niet altijd samen. Als regisseur probeer ik het dan in overleg op te lossen.’
‘Bovendien’, vult Van Stralen aan, ‘komt het voor dat een beroepswerker anders naar de studenten kijkt dan ik. Ik kijk naar hun leerproces. Soms is iemand binnen Versa zó blij met een student dat deze al bijna als professional wordt gezien. Dan ben ik de spelbreker die het enthousiasme moet temperen en zegt: “Maar je bent er nog niet.” En soms gebeurt het juist andersom. Het is een voorwaarde dat het allemaal open en eerlijk besproken kan worden. Want ook daarvan leert de student reflecteren.’
Tegelijkertijd zorgt het werken op locatie voor een extra verantwoordelijkheidsgevoel bij de studenten. Bij de leerteams zit iedere week een begeleider vanuit de beroepspraktijk. ‘Zij neemt de moeite om hierheen te komen, mee te denken. En Marco komt hier op de fiets naar toe. Dan is het niet netjes om niet op te komen dagen’, vinden de studenten.
Confronterend
Deze manier van studeren schuurt tegen het ‘echte werken’ aan. Verantwoording afleggen, eigen netwerken uitbouwen en zelf conflicten oplossen. Het vraagt een andere manier van denken en handelen, zowel voor de studenten als de docenten. Die er ook voor moeten waken zichzelf niet voorbij te lopen. Van Stralen: ‘Je staat vaak aan. We hebben een WhatsApp-groep, waar veel vragen in komen, soms ook ’s avonds laat. Ik verwacht persoonlijke reflectie van mijn studenten, waarbij we diepe thema’s niet schuwen. Daarom moet ik me als leerteambegeleider ook kwetsbaar durven opstellen en kunnen incasseren wat studenten tegen mij zeggen. Laatst zei iemand bijvoorbeeld: “Je neemt tijdens discussies over inhoud soms teveel plek in.” De terugrit op de fiets is heel handig om daarover na te denken.’
* Versa is een welzijnsorganisatie die zelfredzaamheid en de eigen kracht van inwoners in de Gooi en Vechtstreek, Eemnes en Baarn ondersteunt, zodat (groepen) mensen mee kunnen (doen) in de samenleving.
