Een slechter gebit door de lockdown? Volgens tandartsen in de regio Utrecht is dat de realiteit. Ze zien dat mensen wachten met het maken van een afspraak en meer snoepen. Een zorgelijke ontwikkeling, stellen ook HU-onderzoekers Katarina Jerković Ćosić en Peggy van Spreuwel.
Sinds de lockdown bezoeken we de tandarts minder vaak. Mensen stellen hun afspraak uit tot ze gevaccineerd zijn. En dat terwijl er tijdens het thuiswerken meer gesnoept wordt én het dragen van een mondkapje negatieve effecten heeft op de toestand van je gebit. ‘Mondkapjes maken het gebit slechter, omdat je je eigen uitgeademde gifgassen weer terug inademt’, zegt Hakima Arbaj, praktijkmanager van de Utrechtse tandartspraktijk Verstand, tegen het AD.
Zo ontstaat een groot gat
Jerković-Ćosić vertelt dat vooral mensen die voor controle gaan, een afspraak bij de tandarts niet als iets essentieels zien. Daardoor zeggen ze gemakkelijker af in coronatijd. ‘Dat heeft invloed op je mondgezondheid. Als je een beginnend gaatje ziet, in de tandartspraktijk, wordt het meestal niet meteen gevuld. Wanneer je goed poetst met fluoridehoudende tandpasta en het aantal eet- en drinkmomenten per dag beperkt en je mond schoonhoudt, kan het beginnende gaatje nog genezen. Maar als zo’n gaatje gemist wordt, doordat je een jaar niet bij de tandarts bent geweest, kan het uitgroeien tot een groot gat.’
‘Tandvleesontsteking is een chronisch proces. Je ervaart geen pijn, maar je hebt wel een ontsteking in je lichaam. Als je daar langer mee blijft rondlopen, kan die ontsteking zo diep gaan dat je tanden en kiezen los komen te staan. Daar merk je ondertussen niets van’, vertelt Jerković-Ćosić.
Liever een paar snoepjes achter elkaar
Uit onderzoek blijkt dat veel mensen hun tanden maar een halve minuut poetsen, in plaats van de aanbevolen twee minuten. ‘Zelfs als elektrische tandenborstels een timer hebben, haalt nog niet iedereen de twee minuten’, zegt Jerković-Ćosić. Ook weten, gek genoeg, veel mensen niet dat voeding belangrijk is voor een gezond gebit.
‘Je zou niet meer dan zeven eet- en drink momenten per dag moeten hebben. Je gebit is zo ingesteld dat het zich kan herstellen door de werking van speeksel Dat heeft te maken met de zuurgraad. Als je vaker eet, slaat de balans in die zuurgraad om en ontwikkel je sneller gaatjes. En ja, ook een kopje koffie met melk of suiker telt als een eetmoment. Water drinken kan natuurlijk wel altijd.’
Het vele thuiswerken en studeren helpt niet. ‘Je hebt vaker een tripje naar de voorraadkast dan dat je dat op werk hebt’, zegt van Spreuwel. ‘We zeggen wel eens; ‘‘Als je gaat snoepen, is het beter om een paar snoepjes achter elkaar te nemen, in plaats van om de zoveel tijd eentje’’.’
Vooral jonge mensen hebben veel last van erosie, ofwel het slijten van het tandweefsel. Dit komt vooral door het drinken van zure dranken. Frisdrank en vruchtensappen, zoals appelsap, bevatten veel zuren, waardoor het gebit als het ware oplost. Volgens Jerković-Ćosić is dit een van de grootste bedreigingen in de toekomstige mondzorg: ‘Je verliest tandmateriaal. Je gebit past perfect in elkaar, als dat verdwijnt door erosie kun je je spieren en kaken belasten doordat het niet meer op elkaar past. En het tandweefsel dat weg is, krijg je nooit meer terug.’
‘Doordat je glazuur dunner wordt, is het ook kwetsbaarder voor gaatjes’, zegt van Spreuwel. Je krijgt last van gevoelige tanden en kiezen bij het eten en drinken.
De beste tips
‘Het basisadvies blijft twee keer per dag poetsen met fluoride tandpasta, twee minuten lang’, zegt Jerković-Ćosić.
Regelmatig flossen of stoken helpt ook. ‘Ik leg mijn tandenstokers altijd bij mijn laptop, bij de tv, in mijn kantoor, zodat ik ze zie liggen. Dat werkt voor veel mensen beter’, aldus van Spreuwel.
Wacht vooral een half uur met poetsen van je tanden, nadat je een glas sap, fris of een wijn hebt gedronken. ‘Als je iets zuurs hebt gegeten, gaat je tandglazuur ‘in oplossing’ en de glazuurdeeltjes zweven nog in de mond. Speeksel heeft een bufferende werking waardoor die glazuurdeeltjes terug kunnen slaan op het glazuur. Als je meteen gaat poetsen, poets je al die moleculen weg’, zegt Jerković-Ćosić.
Tot slot: als je toch zure dranken wil drinken, gebruik een rietje! Dan schiet de vloestof meteen je keel in.
Katarina Jerković Ćosić is lector bij het lectoraat Innovaties in de Preventieve zorg en Peggy van Spreuwel is onderzoeker bij het lectoraat Innovaties in de Preventieve Zorgt en hogeschooldocent aan de opleiding Mondzorgkunde.
Ook interessant: Studentenstaking: ‘Door niet naar colleges te gaan laten studenten zien hoe belangrijk het is dat het leenstelsel verdwijnt.
