Niemand vindt het leuk als de basisbeurs in een lening verandert, zegt Boris van der Ham, onderwijswoordvoerder van D66. Toch moet het volgens hem gebeuren, al trekt hij wel fluwelen handschoenen aan.
Onder studenten zijn de meningen verdeeld: moet de basisbeurs wel of niet geschrapt worden, nu het economische tij tegenzit? De jongerenclub van D66 wil hem liever vandaag dan morgen afschaffen. De moederpartij doet het kalmer aan.
De Jonge Democraten klinken radicaler dan D66 zelf.
‘Ach, ze bieden tegenwicht aan het protest. Studenten zijn heel divers, ze willen allemaal iets anders. Niemand vindt het leuk als de basisbeurs verdwijnt, ik ook niet. Maar het moet, want met dat geld kunnen we iets moois doen: investeren in hoger onderwijs.’
Waarom wil D66 daar dan zoveel tijd voor uittrekken?
‘Wij denken dat het afschaffen van de basisbeurs voorzichtig moet gebeuren: eerst voor masterstudenten, pas later voor bachelorstudenten. We wilden het zelfs nog niet als winst inboeken, zoals andere partijen, dus we hebben de opbrengst hiervan nog niet laten meetellen in de CPB-berekeningen. We investeren van alle politieke partijen het meest in onderwijs: 2,5 miljard, waarvan 270 miljoen in het hoger onderwijs. Maar misschien wordt dat nog meer als de basisbeurs wordt vervangen door een leenstelsel. Voor mbo’ers willen we de basisbeurs overigens overeind houden.’
Het CDA wil de basisbeurs behouden, maar veel meer collegegeld vragen aan studenten die meer dan een jaar uitlopen. Is dat ook een mogelijkheid?
‘Nee, dat is een raar plan van het CDA. Die partij wil vertraagde studenten plotseling duizenden euro’s laten betalen. Wie last heeft van leenangst, zou dan alsnog kunnen afhaken. Maar erger vind ik eigenlijk dat het CDA populistisch roept: "Wij komen niet aan de basisbeurs en bij ons zijn studenten veilig", terwijl via de achterdeur een plan wordt binnengesmokkeld waar je ook je vraagtekens bij kunt zetten. Dat is hypocriet. En het zou me trouwens niets verbazen als het CDA straks het collegegeld ook voor andere studenten wil verhogen. Er zijn de afgelopen jaren wel vreemdere sprongen gemaakt.’
Verder willen jullie de numerus fixus afschaffen. Mag iedereen dan geneeskunde gaan studeren?
‘Wat ons betreft wel. Natuurlijk is het verstandig als geneeskundefaculteiten kijken hoeveel studenten ze aankunnen en moeten ze alleen geschikte studenten toelaten. Maar er zijn momenteel veel te weinig artsen en dat maakt de zorg ook duur. Daarom zie ik geen reden geschikte jongeren te weren.’
Een flink deel van de overheidsbekostiging van universiteiten en hogescholen hangt nu af van het aantal studenten. Moet dat dan eerst veranderen?
‘Nu is er inderdaad een perverse prikkel om zoveel mogelijk studenten te werven, terwijl het minder interessant is om die studenten allemaal binnenboord te houden. Dat moet veranderen. Het is ook niet goed dat studenten zonder nadenken rechten of economie gaan studeren. Laat student en opleiding eens een kennismakingsgesprek voeren. Misschien dat de studiekiezer bij nader inzien een andere opleiding wil doen of eerst nog een jaar wil reizen.’
Volgens D66 is onderwijs de motor van de samenleving. Hoe kies je dan het bedrag dat je in het hoger onderwijs investeert? Waarom niet het dubbele?
‘Wij investeren 270 miljoen in het hoger onderwijs, maar dat bedrag hebben we niet op een zondagmiddag verzonnen. Het komt voort uit de Kennisinvesteringsagenda, die volgens mij leidend zou moeten zijn. Tot nog toe is er nooit iets met die KIA gedaan en het is me een raadsel waarom niet.’
Wat ook opvalt in het verkiezingsprogramma: jullie pleiten voor meer talenkennis.
‘Ja, met name in economische opleidingen. Nu gaan veel studenten op stage in Engeland en de Verenigde Staten. Dat zijn leuke landen, daar niet van. Maar onze belangrijkste handelspartner is nog altijd Duitsland. Er was een tijd dat Nederlanders geroemd werden vanwege hun talenkennis, maar nu vinden jongeren Duits niet meer hip. Dat is zonde, want door dat gebrek aan kennis van het Duits loopt Nederland jaarlijks miljarden mis.’
Bas Belleman (HOP)
Dit is de derde aflevering van een serie interviews met kopstukken van politieke partijen in verband met de verkiezingen op 9 juni. Voor de andere artikelen klik hier.
