Saskia van Laar en Alard Joosten, van De Docentenacademie voor effectief onderwijs, geven tips voor beter lesgeven. Ditmaal Saskia van Laar, over de kunst van het evalueren
Sinds 23 juni trek ik een jaar de wereld rond, onder meer als reisbegeleidster. Het grappige is dat mijn groepsreizen mij als docent bijzonder inspireren. Zowel bij een reis als in de klas wil je tenslotte je groep graag veilig en met plezier van A naar B krijgen. Vraag is alleen: hoe geef je dat vorm?
In de klas staan andere behoeften centraal dan in de schitterende Oostenrijkse bergen of aan een heerlijk strand in Kroatië. Terwijl studenten meestal naar school komen vanuit hun behoeften aan leren, groei, ontwikkeling, zelfverwezenlijking en inspiratie, sluiten mensen op een groepsreis vaak aan vanuit een behoefte aan ontspanning, rust, beweging en contact. Als professional wil je graag bij beide groepen aan hun behoeften voldoen en daar zo goed mogelijk aan bijdragen.
Afgelopen tijd heb ik geëxperimenteerd met de vraag: hoe kom ik er achter of dat lukt? Eerst vroeg ik het keurig netjes halverwege de reis. Zo rond het avondeten stond ik op en stelde de hele groep een paar concrete vragen: ‘Hoe bevalt het tempo?’ Hoe bevallen de pauzes? Hoe bevalt mijn informatie?’
Op zich niets verkeerds mee, maar ik had niet altijd het idee dat mensen zich veilig genoeg voelden om écht te vertellen wat ze ervan vonden. Het risico om in een groep te vertellen wat je dwars zit, is natuurlijk heel groot. Geen idee hoe de anderen reageren. Geen idee hoe de reisleidster erop reageert, terwijl je geen kant op kunt. Kortom, zo’n tussenevaluatie werkte tot op zekere hoogte.
Totdat ik het mensen individueel ging vragen. Ik zocht iedereen individueel op en vroeg: ‘Hoe bevalt je vakantie? En wat kan ik daar verder aan bijdragen?’. Dit werkte als een dolle. Ik leer mensen beter kennen, hoor meer waar het voor hen omdraait en ik krijg veel betere feedback.
Natuurlijk kun je niet in een volle collegezaal langs iedere student wandelen. Natuurlijk lukt het niet altijd, maar als je kans ziet om je studenten zowel in de groep als individueel te horen, lijkt mij dat zeker het proberen waard!
Vijf mogelijkheden om mee te experimenteren:
- Vertel voor aanvang van je les dat je graag aangestuurd wil worden door de klas: hoe kunnen zij jou helpen hen beter te begeleiden? Nodig hun expliciet uit te vertellen wat ze van de les vinden.
- Vraag direct aan het einde van de les hoe de les hen is bevallen. Hiermee zet je de toon voor de volgende keren.
- Beloon elk commentaar door hun eerlijkheid expliciet te waarderen en te vertellen wat je met hun inzet gaat doen.
- Vraag bij anderen na wat zij herkennen in het commentaar van de ene student. Zo voorkom dat je één student het bepaalt voor de klas.
- Loop bij je studenten langs waarvan je twijfelt of je goed aansluit. Luister goed en herhaal wat ze zeggen. Zo voelen zij zich ieder geval gehoord.
Ik ben tenslotte natuurlijk heel benieuwd hoe deze blog aan jou bijdraagt. Ieder commentaar is van harte welkom!
