Vrijdagmiddag zullen duizenden studenten op het Malieveld protesteren tegen de langstudeerboete die staatssecretaris Zijlstra in september wil invoeren. Het is niet ondenkbaar dat hij de maatregel een jaar uitstelt.
Studenten die meer dan één jaar vertraging oplopen gaan volgens het regeerakkoord al in september de ‘Halbe-heffing’ betalen: drieduizend euro bovenop het collegegeld. En ook de instellingen krijgen een boete van drieduizend euro.
Een sta-in-de-weg kan de Raad van State zijn, die de staatssecretaris deze week adviseerde over zijn plannen. In de Tweede Kamer wilde hij daar woensdag nog niets over kwijt, maar de kans is groot dat de Raad de invoering te abrupt vindt. Huidige studenten zijn er altijd van uitgegaan dat zij tegen het lage collegegeldtarief konden studeren. De spelregels kunnen niet zomaar worden veranderd, zullen zij in juridische procedures kunnen aanvoeren.
Zijlstra heeft de boetes nodig om de aanbevelingen van de commissie-Veerman te kunnen uitvoeren. Met de 370 miljoen euro per jaar wil hij onder meer de kwaliteit van het hoger onderwijs verbeteren.
Als de staatssecretaris de weg van de minste weerstand kiest, neemt hij vrijdag – zijn verjaardag – een traktatie mee voor de studenten. Met een jaar uitstel kan hij hen vermoedelijk wel paaien. Hun eventuele uitloopjaar zou pas op 1 september beginnen, zodat ze nu nog anderhalf jaar de tijd hebben om hun eventuele studievertraging weg te werken.
Maar de problemen van de instellingen zijn daarmee niet van tafel. De miljoenen die Zijlstra door een tegemoetkoming aan de studenten misloopt, moeten wel ergens vandaan komen, wil hij zijn investeringen kunnen doen. Grote kans dat die last bij de instellingen terechtkomt, of bij studenten die een hogere boete moeten betalen.
Natuurlijk kan de staatssecretaris een advies van de Raad van State ook naast zich neerleggen, maar of de Kamer dat zal steunen is de vraag.
Het zou niet de eerste keer zijn dat Zijlstra wisselgeld inzet. In december oogstte hij al waardering toen premier Rutte met een extra uitloopjaar voor masterstudenten over de brug kwam. Studentenbonden blij: hun protesten hadden zin gehad! Het kabinet had echter al veel eerder bedacht dat het extra uitloopjaar het draagvlak voor de bezuinigingen zou vergroten.
