Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal: over procrastinatie, ofwel uitstelgedrag.
Veel studenten die nu in hun vierde jaar stage lopen en ook nog een scriptie moeten schrijven, hikken tegen die steeds dichterbij komende inleverdatum aan. Er zijn erbij die dat hun hele leven al hebben, dat stressen voor dingen die nog op tijd klaar moeten zijn. Margreet Vermeulen, schreef er vorige maand in de Volkskrant een uitgebreid artikel over. Uitstelgedrag zou niemand gelukkig maken, terwijl ruim negen van de tien mensen vervelende of lastige dingen voor zich uitschuiven.
Zonder wetenschappelijke onderbouwing van mijn kant, denk ik dat het in de genen zit. Mijn vrouw en haar moeder hebben lang van te voren verjaardagscadeaus gekocht of kleding klaargelegd die ingepakt moet worden voor de vakantie. Ik ben meer iemand die zoiets uitstelt. Mijn ene dochter lijkt op mijn vrouw en mijn andere dochter op mij, wat dat plannen betreft.
Voor degene die zelf z’n belastingformulier invult, is 1 mei de laatste mogelijkheid. De Belastingdienst is actief op verschillende sociale media. Drie dagen geleden kreeg ik bijvoorbeeld via Twitter een herinnering: ‘Nog geen aangifte gedaan? Je hebt nog 3 dagen. Kijk goed of ‘ie volledig is en verstuur je aangifte voor 1 mei.’ Gelukkig heb ik iemand die dit al jaren voor me doet. Voor mij dus geen stress.
Voor echte stresskippen wordt het helemaal vervelend als de wet van Murphy gaat opspelen. Je bent al laat en kan dan geen sleuteltje van je fiets vinden. Heb je dat uiteindelijk, dan fiets je als een bezetene en blijken de spoorbomen net naar beneden. Dan kom je bij de receptie op het afgesproken adres voor die vergadering, maar daar weet men van niets. Herken je zo’n situatie?
Op de laatste dag dat men belastingaangifte kan doen, stromen jaarlijks ongeveer 300.000 aangiftes binnen bij de Belastingdienst. Het lijkt op het inleveren van scripties, altijd op het laatste moment. Er mag niets misgaan met de printer of met het inbinden, want dan wordt de deadline overschreden. Toch wachten de meeste studenten tot de laatste dag om een scriptie in te leveren.
Vermeulen legt uit dat uitstelgedrag, procrastinatie, Latijn is voor vooruit (pro) en morgen (crastinus): vooruitschuiven tegen beter weten in. Het hoger onderwijs spant de kroon, ‘vrijwel alle studenten doen aan irrationeel uitstel. De helft van hen heeft er ernstig last van, naar eigen zeggen’.
Studenten zijn over het algemeen niet lui, maar langetermijnplanning hebben ze nog niet onder de knie. Dat wordt geregeld in een relatief jong hersengebied: de prefontale cortex. Neem ’t ze dus niet kwalijk.
